سئوال دیگر

کتاب محمد امین (زندگانی و شخصیت پیامبر اعظم (ص))

سئوال دیگراگرکسی سئوال کند و بگوید با اینکه جامعه بشری دائماً درحال تغییر و دگرگونی است، چگونه می توان با قوانین ثابت و یک نواخت اسلام پاسخگوی نیازهای آن بود؟!

در پاسخ می گوئیم که: اسلام دارای دو گونه قوانین است. یک قسم از قوانین که، مانند صفات مخصوص انسان ثابت و بر قرار است و قابل تغییر ودگرگونی نیست، مثل اعتقاد به توحید ویگانگی خداوند، اجرای اصول عدالت، مبارزه با هر گونه ظلم و تعدی و اجحاف و غیره، که برای همیشه ثابت وغیر قابل دگرگونی است.

اما قسم دوم قوانین، یک سلسله اصول کلی وجانبی است که، با دگرگون شدن موضوعات آن، صورت و شکل تازه ای به خود می گیرد و پاسخگوی نیازهای متغیر هر زمان می باشد.

دراین صورت کلیه مقررات مربوط به این موضوع، باید در حال تغییر بوده باشد، ازاین نظر، در اسلام برای این نوع

[87]موضوعات احکام خاصی وضع نشده است، وهمواره تابع شرائطی است که پیرامون آنها وجود دارد، وتابع یک سلسله اصول کلی ثابت استنباط و اجرا کردند.

مثلا، اسلام در مسائل دفاعی و نوع اسلحه جنگی و مانند آن، استقلال و تمامیت ارضی، و جلوگیری از نفوذ دشمنان، احکام خاصی ندارد، بلکه باید با در نظرگرفتن اوضاع و احوال موجود، مقررات و احکامی از طرف حکومت اسلامی در نظر گرفته شود، واز راهی که به حفظ مقاصد اسلام کمک کند، اقدام گردد.

از این نظر، اسلام در تقویت بنیه دفاعی به وضع یک اصل کلی دست زده و مصداق و نوع سلاح و تاکتیک را معین نمی کند، و می فرماید:

وَ اَعِدوا لَهُمْ ما اْسَتَطْعْتُمْ مِنْ قُوه.یعنی برای دفاع از خود و تمامیت ارضی و ناموس، تا می توانید، قوه و نیرو تهیه نمایید.(32)

حکومت اسلامی در بار ه مناسبات خود با اجا نب، نمی تواند برای ابد نظر واحدی اتخاذ کند، گاهی شرائط ایجاب می کند که از در دوستی وارد گردد، و مناسبات دوستانه ای بر قرار سازد، و

[88]روابط تجاری وسیعی بوجود آورد.

و گاهی شرائط ایجاب می کند که، شدت عمل بخرج داده و روابط خود را قطع کند و روابط تجاری را تا مدتی تحریم و یا محدود نماید، و مو ضوع معروف تنباکو بوسیله یکی از مراجع بزرگ شیعه در برابر یک دولت انحصار طلب استعماری، یکی از همین مواردی است که در تاریخ معاصر ر خ داده است.

(32)- سوره انفال، آیه 60.