ِآخر ماه صفر
تقویم شیعه:
آخر صفر
1 _ شهادت امام رضا علیه السلام
حضرت ثامن الحُجَج مولانا علی بن موسی الرضا علیه السلام در سال 203 هـ بنابر اصح (1) دو سال پس از وفات حضرت معصومه علیها السلام به شهادت رسیدند. سن مبارک حضرت 49 یا 51 یا 55 سال بوده است. (2)
بنابر نقلی در 27 صفر حضرت امام رضا علیه السلام شهادت رسیده اند، (3) ولی مشهور آخر ماه صفر است. در 28 صفر مأمون انگور مسموم یا آب انار زهر آلود را به اجبار به حضرت امام رضا علیه السلام خورانید. (4)
← آزارهای مأمون نسبت به حضرت
مأمون از آزار و جسارت نسبت به حضرت کوتاهی نکرد، و حتّی حضرت را چندین ماه در سرخس مقیداً زندانی کرد. (5)
پس از ولایتعهدی، ابتدای گرفتاری آن حضرت به خاطر معاشرت با مأمون منافق ملعون بود. او به حسب ظاهر در تعظیم و احترام حضرت می کوشید، امّا در باطن با آزار و اذیّت حجّت خدا را به مرگ خویش راضی نموده بود.
یاسر خادم می گوید :
هر جمعه که آن حضرت از مسجد جامع مراجعت می کرد، با بدنی عرق دار و غبار آلود دست ها را به درگاه الهی بر می داشت و می فرمود :
«بار الها اگر فرج و گشایش کار من در مرگ من است، مرگ مرا برسان».
آن حضرت پیوسته درغم و حزن بودند تا در غربت رحلت فرمود. (6)
مأمون پس از آنکه یک شبانه روز امر شهادت آن حضرت را کتمان کرد سراغ محمّد پسر امام صادق علیه السلام و جماعتی از آل ابوطالب فرستاد تا سلامت بدن امام را ببیند، و پس از آن شروع به گریه و زاری نمود !! (7)
← دفن بدن مبارک حضرت
پس از غسل و کفن و نماز بر بدن شریف حضرت که توسط امام جواد علیه السلام انجام شد (8) آن حضرت را جلوی قبر هارون در خانه ی حمید بن قحطبه، مکان فعلی دفن کردند. (9) بنابر بعضی از روایات مأمون از ترس فتنه مردم دستور به دفن شبانه حضرت داد. (10)
مدّت امامت آن حضرت 20 سال بود. (11) سنّ شریف امام جواد علیه السلام هنگام شهادت امام رضا علیه السلام 7 سال و چند ماه بود. (12)
اقوال شهادت آن حضرت عبارتند از :
اوّل ماه رمضان (13)،21 ماه رمضان (14)، 23 ماه رمضان (15)، 24 ماه رمضان (16)، 14 صفر (17)، 17 صفر (18)، شش روز مانده از صفر (23 یا 24) (19)، 27 صفر (20)، 18 جمادی الاولی (21)، و 23 ذی القعده (22).
بزرگان شیعه در کتب مختلف ماه شهادت را صفر و روز آن را اکثراً آخر صفر ذکر کرده اند، ولی 29 یا 30 روز بودن ماه صفر در سال شهادت را ذکر ننموده اند.
? منابع :
1. کافی : ج 1، ص 486. و … .
2. کشف الغمة : ج 2، ص 267 . و … .
3. تاج الموالید : ص 50. شرح الاخبار : ج 3، ص 343.
4. ارشاد : ج 2، ص 270. و … .
5. عیون اخبار الرضا علیه السلام : ج 1، ص 197. و … .
6. همان : ج 1، ص 18. و … .
7. ارشاد : ج 2، ص 271. و … .
8. عیون اخبار الرضا علیه السلام : ج 1، ص 273، 276. و … .
9. همان : ج 1، ص 219، ج 2، ص 28. و … .
10. همان : ج 1، ص 270. و … .
11. ارشاد : ج 2، ص 247. و … .
12. عیون اخبار الرضا علیه السلام : ج 2، ص 28. و … .
13. العدد القویة : ص 276. و … .
14. عیون اخبار الرضا علیه السلام : ج 2، ص 28، 274. و … .
15. کشف الغمة : ج 2، ص 297. و … .
16. بحار الأنوار : ج 99، ص 43.
17. العدد القویة : ص 276. منتهی الآمال : ج 2، ص 312.
18. مصباح کفهمی : ج 2، ص 596. و … .
19. تاریخ قم : ص 199.
20. تاج الموالید : ص 50. شرح الأخبار : ج 3، ص 343.
21. رجال النّجاشی : ص 100. و … .
22. منتخب التواریخ : ص 577. و … .
