نقش دانشمندان_مسلمان در رشد شیمی_تجاری

?بیش از 1000سال پیش، رویکرد #نظام_مند #شیمیدانان مسلمان، منجر به #کشف فرایندی شد که آثار آن امروزه بر زندگی هر کس در هرجای #کره_زمین مشاهده می شود. آیا می دانید که #طلای_سیاه یا #نفت بیش از چهار هزار نوع #کاربرد دارد؟ با این حال، در صورت عدم وجود #فرایند #تقطیر و فقط با #نفت_خام، نه از #نفت و #بنزین خبری بود و نه #آسفالت!

☝️تقطیر روشی است برای جداکردن #مایعات، با استفاده از تفاوتی که در #نقطۀ_جوش مواد مختف وجود دارد. شیمیدانان مسلمان از قرن دوم هجری به این روش پی برده بودند. #نخستین و معروفترین کاربرد تقطیر در #تولید #گلاب و « #اسانس_های_روغنی» بود. #الکل_خالص نیز که از تقطیر شراب به دست می آمد، به ویژه به وسیله غیر مسلمانان (از جمله مسیحیانی که تحت #قوانین مسلمانان زندگی می کردند) به دست می آمد و استفاده می شد؛ چراکه مصرف الکل و #مواد_سمی دیگر در #اسلام #حرام است. #جابر_ابن_حیان روشی از ‎#سرد_کردن را که می شد آن را برای تقطیر به کار برد، #توصیف کرد. از الکل تقطیر شده و خمیر الکلی در فرایندهای #شیمیایی لازم برای تولید #اسیدها، #داروها، #عطرها و #مرکب استفاده می شد.

?جابر، #نخستین کسی بود که دستگاه تقطیر #انبیق را در قرن دوم هجری ساخت. در #آزمایشگاه های امروزی هنوز هم با استفاده از این #دستگاه، #مایعات دلخواه را تقطیر، #سرد و جمع آوری می کنند.

?جالب است که بدانید، واژۀ انگلیسی « #Alembic» (اَلِمبیک) که به معنای «اَنبیق» است، از واژۀ #عربی « #الانبیق» به معنای سر دستگاه تقطیر، #مشتق شده است.

?جابر ابن حیان در این دستگاه #انبیق #بخارهای #مشتعل حاصل از شراب جوشان و #نمک را مشاهده کرد. او سپس در کتاب #شیمی خود چنین نوشت: «…بخار حاصل از شراب جوشان و نمک روی دهانۀ بطری مشتعل می شود. چنین اشیایی که به نظر می رسد کاربردهای اندکی دارند، در این #علم دارای #اهمیت بسیارند.»

?خاصیت #آتش_گیری الکل از زمان جابر ابن حیان مورد استفادۀ #فراوان قرار گرفته است. در #رساله ای #جنگی باقی مانده از قرن هشتم هجری توصیف شده است که از شراب مقطر انگور کهنه برای تولید #آتش #جنگ استفاده می کرده اند. در این #نوشته ها هشدار داده شده است که چون این مواد تقطیری آتش گیر هستند، باید در ظرف هایی در زیر #ماسه نگهداری شوند.

?#ابن_بادیس_تونسی، نهصد سال پیش توصیف کرده است که چگونه با #مخلوط_کردن برادۀ #نقره با شراب تقطیر شده، از آنها ماده ای برای #نوشتن ایجاد می کنند. او نوشته است: «برادۀ نقره را بردارید و آن را با شراب مقطر آسیاب کنید؛ سپس خشک کنید و دوباره با شراب مقطر مخلوط کنید تا وقتی که شبیه گِل شود. بعد آن را آب کشی کنید…»

?همان طور که توضیح داده شد، نوشیدن الکل بر مسلمانان حرام است اما علاقۀ آنان به #کشف و به دست آوردن الکل از طریق تقطیر به قصد استفاده از آن در مصارفِ #غیر_حرام بود.

?کشف الکل منجر به پیدایش تعداد زیادی از #محصولات_صنعتی، از مواد #دارویی تا مواد #آرایشی شد. بسیاری از آثار مسلمانان در یک هزار سال پیش کاربردهای عملی داشته و با #تحقیقات بیشتر، مواد جدیدی مانند #مرکب، #لاک_الکل، #لحیم، #سیمان و #مروارید_مصنوعی از آنها ساخته شده است. از این زمان به بعد، #صنایع هم همراه این محصولات رو به #شکوفایی گذاشتند.

?یکی از آزمایش های مهمی که #سرآغاز شیمی مواد #مصنوعی محسوب می شود، تجربۀ #محمد_ابن_زکریای_رازی در به دست آوردن #جیوه_کلراید به عنوان « #سوبلیمه» بود که دربارۀ آن در کتاب « #دربارۀ_زاج_ها_و_نمک_ها» نوشته است.

?این #کشف همراه با کشف جیوه کلراید، که امروزه در #آفت_کش ها به کار می رود، موجب کشف مواد #مصنوعی دیگر شد. کشف سوبلیمه و این واقعیت که این ماده می تواند سبب ترکیب مواد دیگر شود، به کشف #اسید های #معدنی منجر شد. امروزه سوبلیمه به عنوان مادۀ #قابض، #محرک، #سوزش_آور و #ضدعفونی کننده کاربردهای مهمی در #پژشکی دارد.

?یکی از بزرگترین #پیشرفت های #قرون میانه در زمینۀ #شیمی_صنعتی و #مواد_سنگین، استخراج #زاج_سفید از #سنگ_معدن #آلومینیم از طریق #هوازدگی_مصنوعی #آلونیت بود. زاج سفید در #کاغذسازی، تولید #رنگ ها و #سولفوریک_اسید کاربرد داشت. جابر ابن حیان اسیدها را به شکل های #سولفوریک و #هیدروکلریک کشف کرد. مسلمانان #آمونیم_آلومینیم_سولفات را هم #متبلور کردند…
?شرح در تصویر?
?ادامه دارد…

#برگی_از_تاریخ
#گروه_فرهنگی_رسانه_ای_الطارق

? yon.ir/Rls8u
??????
? ?ڪلیڪ ڪنید?
@americanislam