علی اکبر (ع)

کتاب فرهنگ عاشورا

علی اکبر (ع)فرزند بزرگ سیدالشهداء و شبیه پیامبر که روز عاشورا فدای دین شد . مادر علی اکبر ، لیلا دختر ابی مره بود . در کربلا حدود 25 سال داشت . سن او را 18 سال و 20 سال هم گفته اند . او اولین شهید عاشورا از بنی هاشم بود . (937) علی اکبر شباهت بسیاری به پیامبر داشت ، هم در خلقت ، هم در اخلاق و هم در گفتار . به همین جهت روز عاشورا وقتی اذن میدان طلبید و عازم جبهه پیکار شد ، امام حسین (ع) چهره به آسمان گرفت و گفت : « أللهُم اشهَدْ عَلی هؤُلأ القَومِ فَقَد بَرَزَ إ لَیهِم غُلامٌ اَشبَهُ الناسِ بِرَسُولِک مُحَمدٍ خَلقا وَ خُلقا وَ مَنطِقا وَکنا اِذَا اشْتَقْنا اِلی رُؤ یةِ نَبِیک نَظَرنا اِلَیهِ … » (938)

شجاعت و دلاوری علی اکبر و رزم آوری و بصیرت دینی و سیاسی او ، در سفر کربلا بویژه در روز عاشورا تجلی کرد . سخنان ، فداکاریها و رجزهایش دلیل آن است . وقتی امام

صفحه 323

حسین از منزلگاه « قصر بنی مقاتل » گذشت ، روی اسب چشمان او را خوابی ربود و پس از بیداری « إ نا للهِ وَ إ نا إ لَیهِ راجِعُون » گفت و سه بار این جمله و حمد الهی را تکرار کرد . علی اکبر وقتی سبب این حمد و استرجاع را پرسید ، حضرت فرمود : در خواب دیدم سواری می گوید این کاروان به سوی مرگ می رود . پرسید : مگر ما بر حق نیستیم ؟ فرمود : چرا . گفت : « فَإ ننا اِذَنْ لا نُبالی اَنْ نَمُوتَ مُحِقین » پس باکی از مرگ در راه حق نداریم ! (939) روز عاشورا نیز پس از شهادت یاران امام ، اولین کسی که اجازه میدان طلبید تا جان را فدای دین کند او بود . گرچه به میدان رفتن او بر اهل بیت و بر امام بسیار سخت بود ، ولی از ایثار و روحیه جانبازی او جز این انتظار نبود . وقتی به میدان می رفت ، امام حسین (ع) در سخنانی سوزناک به آستان الهی ، آن قوم ناجوانمرد را که دعوت کردند ولی تیغ به رویشان کشیدند ، نفرین کرد .

علی اکبر چندین بار به میدان رفت و رزمهای شجاعانه ای با انبوه سپاه دشمن نمود . هنگام جنگ ، این رجز را می خواند که نشان دهنده روح بلند و درک عمیق اوست :

اَنَا عَلِیبنُ الحُسَینِبنِ عَلِی

نَحنُ وَ رَب البَیتِ اَولی بِالنبی

تَاللهِ لا یحکمُ فینَا ابنُ الدعِی

اَضرِبُ بِالسیفِ اُحامی عَن أبی

ضَرْبَ غُلامٍ هاشِمی عَرَبی(940)

پیکار سخت ، او را تشنه تر ساخت . به خیمه آمد . بی آنکه آبی بتواند بنوشد ، با همان تشنگی و جراحت دوباره به میدان رفت و جنگید تا به شهادت رسید . قاتل او مرة بن منقذ عبدی بود . پیکر علی اکبر با شمشیرهای دشمن قطعه قطعه شد . وقتی امام بر بالین او رسید که جان باخته بود . صورت بر چهره خونین علی اکبر نهاد و دشمن را باز هم نفرین کرد : « قَتَلَ اللهُ قَوما قَتَلُوک … » و تکرار می کرد که : « عَلَی الدنیا بَعْدَک العَفا » و بی ارزشی دنیا را پس از شهادت او بیان می کرد . و جوانان هاشمی را طلبید تا پیکر او را به خیمه گاه حمل کنند . (941) علی اکبر ، نزدیکترین شهیدی است که با حسین (ع) دفن شده است . مدفن او پایین پای اباعبدالله الحسین (ع) قرار دارد و به این خاطر ضریح امام ، شش گوشه دارد . (942)

صفحه 324

الگوی شجاعت و ادب ، اکبر

دُر دانه فاطمی نسب ، اکبر

فرزند یقین ز نسل ایمان بود

پرورده دامن کریمان بود

آن یوسف حسن ، ماه کنعانی

در خلق و خصال ، احمد ثانی

آن شاهد بزم ، سروْ قامت بود

دریا دل و کوه استقامت بود

آن دم که لباس رزم می پوشید

از کوثر عشق ، جرعه می نوشید

از فرط عطش فتاده بود از تاب

گردید ز دست جد خود سیراب

در راه خدا ذبیح دین گردید

بر حلقه عاشقان نگین گردید

داغش کمر حسین را بشکست

با خون سرش حنای خونین بست

دیباچه داستان حق ، اکبر

قربانی آستان حق ، اکبر(943)

937 - حیاة الامام الحسین ، ج 3 ، ص 245 و مقاتل الطالبیین .938 - بحارالانوار ، ج 45 ، ص 43 .939 - اعیان الشیعه ، ج 8 ، ص 206 .940 - همان ، ص 207 .941 - حیاة الامام الحسین ، ج 3 ، ص 248 .942 - از جمله برای شرح حال او ر . ک‍ : « علی الاکبر » از عبدالرزاق الموسوی ، چاپ 1368 قمری ، نجف ، 146 صفحه .943 - از نویسنده .