کتاب فرهنگ عاشورا  حسین بن علی (ع)
حسین بن علی (ع)امام سوم شیعیان ، شهید کربلا و خون خدا ، که نهضت عاشورا بر محور فداکاری و جان فشانی آن حضرت شکل گرفت و تاریخ بشری را سرشار از حماسه و ایثار کرد و درس آزادگی و عزت به انسان داد و با خون خویش که در کربلا ریخت ، درخت اسلام آبیاری شد و امت مسلمان بیدار گشت .

در معرفی آن امام ، باید کتابی قطور نوشت ؛ لیکن در اینجا فشرده ای از زندگی آن حضرت را می خوانید : امام حسین (ع) در سوم شعبان سال چهارم هجری در مدینه به دنیا آمد . رسول خدا (ع) نام این فرزندِ زهرا علیها السلام را « حسین » نهاد . وی مورد علاقه شدید پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بود و آن حضرت درباره او فرمود : « حسینٌ منی و اَنا مِن حسینٍ … » و در آغوش پیامبر بزرگ شد . هنگام رحلت رسول خدا ، شش ساله بود . در دوران پدرش علی بن ابی طالب (ع) نیز از موقعیت والایی برخوردار بود ، علم ، بخشش ، بزرگواری ، فصاحت ، شجاعت ، تواضع ، دستگیری از بینوایان ، عفو و حلم و … از صفات برجسته این حجت الهی بود . در دوران خلافت پدرش ، در کنار آن حضرت بود و در سه جنگ « جمل » ، « صفین » و « نهروان » شرکت داشت .

پس از شهادت پدرش که امامت به حسن بن علی علیهما السلام رسید ، همچون سربازی مطیع رهبر و مولای خویش و همراه برادر بود . پس از انعقاد پیمان صلح ، با برادرش و بقیه اهل بیت علیهم السلام به مدینه آمدند . با شهادتِ امام مجتبی (ع) در سال 49 یا 50 هجری ، بار امامت به دوش سیدالشهداء قرار گرفت . در آن دوران ده ساله که معاویه بر حکومت مسلط بود ، امام حسین (ع) همواره یکی از معترضین سرسخت نسبت به سیاستهای معاویه و دستگیریها و قتلهای او بود و نامه های متعددی در انتقاد از رویه معاویه در کشتن حجربن عدی و یارانش و عمرو بن حَمِق خزاعی که از وفاداران به علی (ع) بودند و اعمال ناپسند دیگر او نوشت . در عین حال ، حسین بن علی علیهما السلام یکی از محورهای وحدت شیعه و از چهره های برجسته و شاخصی بود که مورد توجه قرار داشت و همواره سلطه اموی از نفوذ شخصیت او بیم داشت . با مرگ معاویه در سال 60 هجری ، یزید به والی مدینه نوشت که از امام حسین (ع) به نفع او بیعت بگیرد . اما سیدالشهداء که فساد یزید و بی لیاقتی او را می دانست ، از بیعت امتناع کرد و برای نجات اسلام از بلیه سلطه یزید که به زوال و محو

صفحه 148

دین می انجامید ، راه مبارزه را پیش گرفت . از مدینه به مکه هجرت کرد و در پی نامه نگاریهای کوفیان و شیعیان عراق با آن حضرت و دعوت برای آمدن به کوفه ، آن امام ابتدا مسلم بن عقیل را فرستاد و نامه هایی برای شیعیان کوفه و بصره نوشت و با دریافت پاسخ کوفیان در بیعتشان با مسلم بن عقیل ، در روز هشتم ذیحجه سال 60 هجری از مکه به سوی عراق ، حرکت کرد .

پیمان شکنی کوفیان و شهادت مسلم بن عقیل ، اوضاع عراق را نامطلوب ساخت و سیدالشهداء که همراه خانواده ، فرزندان و یاران به سوی کوفه می رفت ، پیش از رسیدن به کوفه در سرزمین « کربلا » در محاصره سپاه کوفه قرار گرفت . تسلیم نیروهای یزیدی نشد و سرانجام در روز عاشورا در آن سرزمین ، مظلومانه و تشنه کام ، همراه اصحابش به شهادت رسید ، از آن پس ، کربلا کانون الهام و عاشورا سرچشمه قیام و آزادگی شد و کشته شدن وی ، سبب زنده شدن اسلام و بیدار شدن وجدانهای خفته گردید . فضایل این امام شهید ، بیش از آن است که در این مختصر بگنجد ؛ چرا که او آویزه عرش الهی و پرورده دامن رسول خداست . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله درباره اش فرمود : قسم به آنکه مرا بحق به پیامبری فرستاد ، حسین بن علی در آسمان بزرگتر از زمین است و بر سمت راست عرش الهی نوشته است « مِصباحُ هُدی وَ سَفینَةُ نَجاةٍ » . (380)

ای که آمیخته مهرت با دل

کرده عشق تو مرا دریا دل

بذر عشقی که به دل کاشته ام

جز هوای تو ندارد حاصل

از می عشق تو ، عاقل مجنون

و ز خُم مهر تو مجنون ، عاقل

کربلا سر زد و پیدا شد حق

جلوه ای کردی و گم شد باطل

تویی آن کشتی دریای حیات

هر که را مانده جدا از ساحل

گر شود کار جهان زیر و زبر

نشود عشق تو از دل زایل (381)

صفحه 149

380 - سفینة البحار ، ج 1 ، ص 257 . برای آشنایی بیشتر با آن حضرت ، باید به کتابهای مفصلتر مراجعه کرد ؛ از جمله : موسوعة کلمات امام الحسین ( درباره سخنان او ) ، حیاة الامام الحسین بن علی ، باقر شریف القرشی ( درباره زندگانی او ) عوالم و بحارالانوار ( درباره فضایل او ) نفس المهموم ، شیخ عباس قمی ( در مقتل او ) و کتابهای فراوان دیگر . به عنوانِ « کتابنامه عاشورا » در همین مجموعه مراجعه شود .381 - از مؤ لف .