انواع خشونت در کودکان
مفهوم و انواع خشونت در کودکان
۱. تعریف خشونت و کودکآزاری
خشونت در کودکان یا کودکآزاری به مجموعه رفتارها، کنشها یا ترکفعلهایی گفته میشود که به سلامت جسمانی، روانی، عاطفی یا رشد کودک آسیب میرسانند یا در معرض آن قرار میدهند. این رفتارها ممکن است از جانب والدین، سرپرستان، معلمان، همسالان یا دیگر افراد تأثیرگذار صورت گیرند.
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، کودکآزاری عبارت است از «آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان یا سعادت، رفاه و بهزیستی کودک به دست والدین یا افرادی که نسبت به او مسئول هستند». Migna+1
در تعریف عامتر، هر فعل یا ترک فعلی که منجر به صدمه یا ضرری بر کودک شود، اعم از جسمی، عاطفی، روانی، جنسی یا غفلت از مراقبت، در قلمرو خشونت بر کودک قرار میگیرد. heyvafamily.com+2موسسه آموزش عالی آزاد هفتاد+2
کودک، در غالب مقررات بینالمللی، انسانی زیر سن ۱۸ سال تلقی میشود که دارای حقوق ویژه و نیازمند مراقبت است.
۲. مفهوم خشونت و تأثیر آن بر کودک
خشونت بر کودک فقط به ضرب و جرح فیزیکی محدود نیست. بسیاری از آسیبها در حوزه عاطفی، روانی یا غفلت بروز میکنند و تأثیرات عمیقی در مقصد زندگی کودک بر جای میگذارند:
خشونت روانی یا عاطفی میتواند شامل توهین، تحقیر، تهدید، طرد کردن، تحریک مداوم یا بیاعتنایی به نیازهای عاطفی کودک باشد.
غفلت یا بیتوجهی شامل تأمین نکردن نیازهای اساسی کودک (غذا، پوشاک، مراقبتهای بهداشتی، آموزش و پرورش، نظارت) است که خود نوعی خشونت است. Migna+2heyvafamily.com+2
سوءاستفاده جنسی نیز یکی از اشکال بسیار مهم خشونت است که شامل هرگونه تماس جنسی یا تحریک جنسی با کودکی است که از لحاظ حقوقی توانایی رضایت ندارد. Migna
درک کامل خشونت باید شامل جنبههای آشکار و پنهان آن باشد؛ برخی آسیبها ممکن است مخفی بمانند و علائم ظاهری نداشته باشند، اما تأثیرات بلندمدت آنها در رشد کودک نمایان میشود.
۳. انواع خشونت در کودکان
برای ساماندهی مفهومی، معمولاً خشونت در کودکان را به چند دسته تقسیم میکنند که هر یک ویژگیها و نمونههای خاص خود را دارند:
نوع خشونت
تعریف و توضیح
مثالها
خشونت جسمی
وارد کردن آسیب فیزیکی به کودک، با یا بدون استفاده از ابزار
زدن، هل دادن، پرت کردن، ضربه زدن، شکستگی استخوان
خشونت عاطفی / روانی
رفتارهایی که سلامت روانی کودک را هدف قرار میدهند
توهین، تحقیر، تهدید، ترساندن، انزوا دادن، طرد کردن
سوءاستفاده جنسی
تماس جنسی یا تحریک جنسی با کودک، یا قرار دادن کودک در موقعیت جنسی
لمس غیرمجاز، اجبار به مشاهده یا مشارکت در فعالیت جنسی
غفلت / بیتوجهی
عدم برآوردن نیازهای اساسی کودک یا ترک مراقبت او
عدم تأمین غذا، پوشاک، مراقبت بهداشتی، نظارت، محرومیت از آموزش
این تقسیمبندی کمک میکند تا تحلیل خشونت دقیقتر و مداخلات هدفمندتر شوند.
۴. مرز بین تنبیه و خشونت
یکی از چالشهای اساسی در مانیفست خشونت در کودکان، تشخیص مرز بین تنبیه تربیتی و خشونت است:
در برخی فرهنگها، استفاده از محدودیت یا تنبیه جسمی خفیف برای اصلاح رفتار کودک پذیرفته شده است.
اما وقتی تنبیه به گونهای باشد که منجر به آسیب، ترس، تحقیر یا تهدید مداوم شود، از قلمرو تربیت سالم فراتر رفته و به خشونت تبدیل میشود.
معیار مهم در تمایز، تناسب، قصد، تأثیر و تداوم رفتار است: تنبیه باید متناسب با خطا، با هدف تربیت، بدون آسیب ماندگار و نه به صورت مکرر و شدید باشد.