کریمی- بیان احکام:

✅ استخاره (1)

 

در مورد استخاره، طی چند فرسته نکاتی ذکر می‌شود:

 

«استخاره» اقسامی دارد: الف. استخارۀ دعایی؛ ب. استخاره برای رفع تردید (با قرآن و تسبیح و غیر آن). در مسائل بعد، توضیحات مربوط به این دو نوع استخاره ذکر می‌گردد.

 

1⃣ «استخار‌ۀ دعایی»، نوعی از دعا است که فرد از خداوند متعال می‌خواهد آنچه خیر و به صلاح اوست را در مورد امر خاصّی یا مطلق امور برایش پیش آورد؛

این نوع استخاره در هر عمل مشروعی که انسان تصمیم بر انجام آن دارد، مستحب است و اختصاص به مورد تحیّر و تردید ندارد.

 

2⃣ استخاره برای رفع تردید (با قرآن و تسبیح و غیر آن)، عملی است که فرد در «موارد تحیّر و تردید» با قرآن یا تسبیح یا رُقعه و مانند آن انجام می‌­دهد و از خداوند متعال طلب خیر می‌نماید.

این نوع استخاره، مخصوص موارد حیرت و دو دلی است که راهی برای تعیین مورد صلاح و خیر وجود ندارد و به قصد رجاء انجام می‌­شود، تا از این طریق، فرد از سرگردانی و دو دلی در تصمیم‌گیری و انتخاب رهایی یاید.

 

ــــــــــــــــــــــــــــ

منابع:

در توضیح المسائل جامع آیت‌الله سیستانی توضیحات خوبی در مورد استخاره آمده است و آنچه در این فرسته ذکر شد و در فرسته‌های بعد خواهد آمد برگرفته از همین منبع است، لازم به ذکر است نظر امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای نیز مغایر با نظر آیت‌الله سیستانی نیست.

منابع این چند فرسته در اینجا ذکر می‌شود:

 

https://www.leader.ir/fa/book/11?sn=4568

 

https://www.leader.ir/fa/content/22953

 

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_126825/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B3_/%D8%AC_10/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%87

 

https://www.sistani.org/persian/book/26576/5988/

 

https://www.sistani.org/persian/book/26575/7334/

 

@karimi_bayan_ahkam

 

✅ استخاره (2)

 

نماز استخاره از نمازهای مستحبی است که برای طلب خیر از خداوند متعال در هنگام اقدام به امری مانند ازدواج، مسافرت و… خوانده می‌­شود و به صورت‌­های مختلف در روایات توصیه شده است، چند نمونه از آنها در ذیل ذکر می‌­شود:

1⃣ در کیفیّت نماز استخاره از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که فرمودند: دو رکعت نماز بخوان و بعد از آن از خداوند متعال طلب خیر نما، (مثلا می‌توان گفت: أَسْتَخیٖرُ اللّهَ بِرَحْمَتِه خیَرَةً فیٖ عافیَة») پس سوگند به خدا هیچ مسلمانی از خدا طلب خیر نکند، مگر آنکه خداوند متعال برای او حتماً خیر قرار می­‌دهد.

2⃣ از مُرازم نقل شده که امام صادق علیه‌السلام فرمودند: هنگامی که فردی از شما قصد انجام کاری را داشت، دو رکعت نماز بخواند، سپس حمد و ثنای خداوند متعال را به‌جا آورد و صلوات بر محمّد و آل محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بفرستد و بگوید: «اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ هٰذَا الْأَمْرُ‌ خَیْراً لی فی دینی وَدُنْیَایَ فَیَسِّرْهُ لی وَقَدِّرْهُ لی وَإِنْ کَانَ غَیْرَ ذٰلِکَ فَاصْرِفْهُ عَنّی».

مُرازم می­‌گوید: از حضرت پرسیدم چه سوره­‌ای (بعد از حمد) در این دو رکعت نماز بخوانم؟ امام صادق فرمودند: هر سوره‌­ای کافی است و اگر خواستى «قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَد» و «قُلْ یاٰ أَیُّها الْکافِرُون» در آن دو رکعت بخوان و خواندن «قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَد» معادل خواندن یک سوّم قرآن است.

3⃣ از زراره نقل شده که می­گوید به امام باقر علیه‌السلام عرض کردم: هنگامی که خواستم کاری را انجام دهم و قصد استخاره داشتم چه بگویم. امام باقر فرمودند: در این هنگام روز سه‌شنبه و چهار‌شنبه و پنچ‌شنبه را روزه بگیر، سپس در روز جمعه در مکان نظیفی دو رکعت نماز بخوان و بعد از اتمام نماز رو به آسمان کرده و بگو:

«اللَّهُمَّ إِنّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّکَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ الرَّحْمَنُ الرَّحیمُ أَنْتَ عَالِمُ الْغَیْبِ، إِنْ کَانَ هَذَا الْأَمْرُ خَیْراً (لی) فیمَا أَحَاطَ بِهِ عِلْمُکَ فَیَسِّرْهُ لی وَبَارِکْ لی فیهِ وَافْتَحْ لی بِهِ، وَإِنْ کَانَ ذٰلِکَ لی شَرّاً فیمَا أَحَاطَ بِهِ عِلْمُکَ فَاصْرِفْهُ عَنّی بِمَا تَعْلَمُ، فَإِنَّکَ تَعْلَمُ وَلَا اعلم وَتَقْدِرُ وَلَا أَقْدِرُ وَتَقْضی وَلَا أَقْضی وَأَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ» و این دعا را صد مرتبه تکرار می‌­نمایی.

 

@karimi_bayan_ahkam

 

 

✅ استخاره (3)

📝 استخارۀ نوع «ب» (برای رفع تردید) در چند مورد جایگاه ندارد و صحیح نیست:

1⃣ مواردی که خلاف شرع است، مانند سقط جنین، قطع رحم، ارتباط نامشروع، دریافت وام ربوی، خروج زن از منزل بدون اذن از شوهر.

2⃣ برای تفأّل و پیش­گویی و اطلاع از غیب؛ مثل اینکه آیا در امتحانات قبول می‌­شود یا خیر؟ آیا در آینده کسب و کارش رونق پیدا کرده و خوب می‌­شود یا خیر؟ آیا فلانی او را دوست دارد یا نه؟ آیا در آینده صاحب اولاد خواهد شد یا نه؟یا در پیدا کردن دزد و قاتل و مانند آن، مثل موردی که وسیله‌ای از او سرقت شده و به فردی مشکوک است و استخاره می‌کند که دزد همین فرد است یا نه؟

3⃣ بعد از تحقیق و مشورت و اثبات خوبی یا بدی عمل؛

همچنین، شایسته است انسان در اموری که می­خواهد دربارۀ آن تصمیم بگیرد، ابتدا تأمّل و دقّت کند و با افراد با تجربه و مورد اطمینان مشورت نماید و از راه­‌های عقلایی که برای تشخیص مصلحت وجود دارد بهره برد و در صورتی که با این کارها تحیّر او برطرف نشد، چنانچه خواست استخاره نماید.

📝 وسواس در امر استخاره صحیح نیست، اینکه انسان برای کوچک و بزرگ، ریز و درشت امور زندگی با وجود آنکه وظیفه‌­اش عقلاً و شرعاً و عرفاً روشن است یا با اندکی تأمّل یا مشورت معلوم می­‌شود، رو به استخارۀ غیر دعایی آورد و بدون انجام استخاره حاضر به انجام آن نباشد صحیح نیست؛ گاه این امر موجب اتلاف عمر خویش یا ایذاء اطرافیان یا اشخاصی که برای او استخاره می­ گیرند می‌شود.

#استخاره

@karimi_bayan_ahkam

 

✅ استخاره (4)

 

📝 شایسته است انسان رجاءً، موارد ذیل را در هنگام استخاره مراعات نماید:

 

1. با وضو و طهارت باشد، بلکه غسل کردن برای خواندن نماز استخاره مستحب است و از وضو کفایت می‌کند؛

2. رو به قبله باشد؛

3. در استخاره با قرآن، رعایت احترام قرآن را بنماید؛

4. حال توجّه و دعا و اقبال الی اللّه داشته باشد؛

5. دعاهای نقل شده از اهل بیت­ علیهم‌السلام جهت استخاره را بخواند؛

6. در استخاره با قرآن، با مفاد آیات و تفسیر آن آشنایی داشته باشد؛

7. از خداوند متعال، طلب خیر همراه با عافیت نماید. 

 

📝 فردی که برای دیگران استخاره می‌­کند، لازم است از گفتاری که مصداق «قول بدون علم یا حجّت» محسوب می­شود بپرهیزد.

#استخاره

 

@karimi_bayan_ahkam

 

📌 تذکر: کفایت غسل استخاره از وضو، نظر آیت‌الله سیستانی است و بطور کلی طبق نظر ایشان غسل‌های واجب و غسل‌هایی که استحباب آن‌ها ثابت شده است، از وضو کفایت می‌کند؛ اما طبق نظر حضرات آیات امام خمینی و خامنه‌ای فقط غسل جنابت از وضو کفایت می‌کند.

 

✅ توضیحات تکمیلی در مورد این فرسته، طبق فتوای آیت‌الله سیستانی

1⃣ اگر در فاصلۀ بین غروب شب عید فطر تا ظهر روز عید، شرایط وجوبِ دادن فطریه برای فرد فراهم شود، مثل آنکه بچّه، بالغ شود یا دیوانه، عاقل گردد یا فقیر، غنیّ شود، در صورتی که سایر شرایط واجب شدن فطریّه را دارا باشد، بنابر احتیاط واجب باید زکات فطره را بپردازد. امّا اگر شرایط مذکور بعد از ظهر روز عید پدید آید، پرداخت زکات فطره بر او واجب نیست. 

2⃣ اکر بعد از غروب آفتاب در شب عید فطر یا قبل از ظهر روز عید فردی به نان‌خوران مکلف اضافه شود، بنابر احتیاط واجب مراعات مقتضای احتیاط ترک نشود مانند این که یکی با اجازه دیگری فطریه را بدهد. 

3⃣ در هتل‌ها، مهمان‌خانه‌ها، رستوران‌ها و مانند آنها معمول و متعارف است کارکنانی که اجیر کارفرما می‌باشند، از غذای تهیّه شده توسط کارفرما، استفاده می‌کنند؛ در این موارد، چنانچه غذای اجیر به عنوان حقوق یا به عنوان شرط ضمن عقد، بر عهدۀ کارفرما نباشد و کارفرما غذای اجیر را ارفاقاً بپردازد، به‌طوری که اجیر نان‌خور کارفرما محسوب شود، کارفرما باید فطریّۀ او را بدهد. امّا چنانچه غذای اجیر جزء حقوق (حقّ الزحمه) او محسوب شود، یا آنکه در ضمن عقد اجاره، اجیر با کارفرما شرط نماید که کارفرما علاوه بر پرداخت اجرت، باید غذای روزانۀ او را نیز بدهد، صدق نان‌خور بودن اجیر نسبت به کارفرما، محلّ اشکال است. بنابراین، رعایت مقتضای احتیاط نظیر آنچه در مسألۀ بالا ذکر شد بنابر احتیاط واجب ترک نشود؛ مانند اینکه اجیر با اجازۀ کارفرما فطریّۀ خود را بدهد یا اینکه کارفرما با اجازۀ اجیر فطریّۀ وی را بپردازد.

📌 توضیح المسائل جامع، ج 2، م 1035 و 1043 و 1044

 

#فطریه #زکات_فطره

@karimi_bayan_ahkam

 

✅ استخاره (۵)

 

📝 عمل بر طبق استخاره طبق نظر حضرات آیات امام خمینی، سیستانی و خامنه‌ای واجب نیست، ولی مخالفت با استخاره - که با رعایت شرایط آن صورت گرفته - گاهی موجب ندامت و پشیمانی می‌­شود.

 

⚠️ اما طبق نظر آیت‌الله شبیری زنجانی، اگر استخاره به‌جا باشد و با تسبیح انجام شود و خوب نیاید، بنا بر احتیاط واجب، تا زمانی که موضوع یا شرایط عوض نشده، با آن مخالفت نشود.

 

📌 شایان ذکر است، از آنجا که استخاره برای رفع حیرت و تردید است، بعد از برطرف شدن حیرت و تردید با اوّلین استخاره، تکرار آن معنا ندارد، مگر آنکه موضوع یا شرایط آن تغییر کند، هرچند به این صورت باشد که فرد مقداری صدقه بدهد.

#استخاره 

 

@karimi_bayan_ahkam

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

کریمی- بیان احکام:

✅ نام‌گذاری (1)

 

امام خمینی در تحریر الوسیلة و آیت‌الله سیستانی در جلد چهارم توضیح المسائل جامع، نکاتی پیرامون نام‌گذاری فرزند مطرح نمودند که این نکات در چند فرسته تقدیم خواهد شد.

امام خمینی:

📝 مستحب است قرار دادن نام خوب برای فرزند؛ زیرا این از حق فرزند بر پدر است‏‎ ‎‏و افضل اسم‌ها آن است که متضمن معنای عبودیت برای خدای جلِ شأنه باشد؛ مانند‏‎ ‎‏عبدالله و عبدالرحیم و عبدالرحمن و مانند این‌ها و بعد از آن‌ها اسم‌های پیغمبران و‏‎ ‎‏ائمه ‏‏علیهم‌السلام ‏‏است و افضل آن‌ها محمّد است، بلکه برای کسی که چهار فرزند دارد ترک اسم‏‎ ‎‏محمّد مکروه است و اگر اسم او محمّد است، مکروه است که کنیه‌اش را ابوالقاسم بگذارد.‏‎

📌 تحریر الوسیلة، کتاب النکاح، فصل: فی أحکام الأولاد و الولادة، القول:فی أحکام الولادة وما یلحق بها، م 2

 

✅ **نام‌گذاری (۲)**

 

آیت‌الله سیستانی:

📝 انتخاب نام نیک برای نوزاد از اموری است که انجام آن پس از تولّد فرزند مستحب است؛ مثلاً اگر پسر است با نام‌های پیامبران به ویژه نام پیامبر اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم یا ائمّۀ معصومین علیهم‌السلام یا نام‌هایی که مشتمل بر بندگی خداوند متعال باشد مانند عبداللّه و عبدالرّحمٰن نام‌گذاری نمایند؛ اگر دختر است، از نام‌های زنان صالحه به ویژه حضرت فاطمه علیهاالسلام انتخاب نمایند و نام‌گذاری فرزند به اسم دشمنان اهل بیت مکروه است. (مراد از آن، اسمائی است که به مرور زمان به نام دشمنان اهل بیت معروف شده، طوری که وقتی آن اسامی بدون توضیح یا نشانه‌ای ذکر می‌شوند، برداشت می‌شود که منظور از آن، نام آن دشمنان می‌باشد)

شایان ذکر است، در نام‌گذاری فرزند باید به دو نکته توجّه شود …

 

📌 توضیح المسائل جامع، ج 4، م 368

 

@karimi_bayan_ahkam

 

✅ نام‌گذاری (3)

آیت‌الله سیستانی:

📝 در نام‌گذاری فرزند باید به دو نکته توجّه شود:

الف. نام گذاری فرزند به اسم ذات خداوند متعال «اللّه» و صفاتی که برای غیر خداوند متعال به کار نمی‌رود، مانند «رحمان» بدون ذکر کلمۀ «عبد» جایز نیست؛ بلکه نام‌گذاری فرزند به «إلٰه» بنابر احتیاط لازم ترک شود. (نام‌گذاری فرزند به «إلٰهه» اشکال ندارد.)

ب. نام‌گذاری فرزند به صفاتی که غالباً برای خداوند متعال به کار می‌رود، طوری که اگر به صورت مطلق و بدون توضیح و نشانه‌ای ذکر شود برداشت می‌شود که منظور از آن خداوند متعال می‌باشد مانند «رَبّ»، «خالق»، «رَزّاق» بدون ذکر کلمۀ «عبد»، بنابر احتیاط لازم جایز نیست.

توضیح المسائل جامع، ج 4، م 368

@karimi_bayan_ahkam

 

 

 

 

 

 

 

✅ نکته‌ای مهم در هنگام تولد فرزند

 

آیت‌الله سیستانی:

📝 شایسته است مؤمن وقتی مژدۀ ولادت فرزندش به وی داده می‌شود از اینکه او پسر است یا دختر سؤال نکند، بلکه از سلامتی و کامل بودن خلقتش بپرسد و اگر وی را سالم یافت حمد خداوند متعال را کرده و بگوید: «الحَمْدُ لِلهِ الّذی لَمْ یَخْلُقْ مِنّی خَلْقاً مُشَوَّهاً» (ستایش خداوندی را که از من، انسانی را که بدقیافه و زشت (نامتناسب و ناقص الخلقه) است، نیافرید.// البتّه اگر هم خداوند حکیم به وی فرزندی ناقص الخلقه عطا فرمود، آن را امتحان الهی دانسته و صبر پیشه کند و زبان به شکوه در پیشگاه ربوبی نگشاید.) و اگر بعداً دانست که پسر است، شکر خداوند متعال را بر نعمتش به جای آورد و اگر دانست دختر است از انتخاب خداوند متعال برایش ناراحت نشود و در حدیث است که دختران «حسنات» و پسران «نعمت» هستند و به حسنات پاداش داده می‌شود و از نعمت سؤال می‌شود.

📌 توضیح المسائل جامع، ج 4، م 369

 @karimi_bayan_ahkam

 

 

کریمی- بیان احکام:

#گزیده_کتاب

#خمس

✅ خمس مبالغی که بابت سفر حج پرداخت شده است

قسمت اول: نظرات آیت‌الله خامنه‌ای

 📝 پولی که به‌عنوان ثبت‌نام پرداخت شده، اگر از درآمد باشد، سر سال خمسی مشمول خمس است؛ زیرا پول در ملک فرد باقی مانده است. حال اگر کسی تاکنون خمس مبلغ ثبت‌نامی را پرداخت نکرده است، برای پرداخت خمس باید تورم را در نظر بگیرد. اما سودهایی که از سوی بانک داده می‌شود، در صورتی که فعلاً قابل وصول نباشد، به‌محض وصول‌شدن، جزء درآمدهای همان سال حساب می‌شود و آنچه سر سال اضافه بیاید، مشمول خمس است.

📝 نکتۀ دیگر اینکه کسانی که نوبت حجشان فرا رسیده است و برای اعزام به حج، علاوه بر پول ثبت‎نام در سال‌های پیش، پولی به سازمان حج پرداخت کرده‎اند، ولی به خاطر عذری مانند بیماری نتوانسته‎اند به سفر حج بروند، چنانچه پولی که جهت اعزام پرداخت کرده‎اند از درآمد بین سال بوده، مشمول خمس نیست؛ زیرا آن پول از ملک آنها خارج شده است؛ اما اگر از درآمد سالگشت‌شده، که خمس آن داده نشده، پرداخت شده باشد، مشمول خمس است.

📌 برگرفته از ص 28 کتاب «خمس؛ بیان مسائل خمس درآمدها و مال حلال مخلوط به حرام به صورت مبنایی»، تألیف علیرضا کریمی، چاپ چهارم، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل

 

#گزیده_کتاب  

#خمس  

  

✅ خمس مبالغی که بابت سفر حج پرداخت شده است 

قسمت دوم: نظرات آیت‌الله سیستانی 

 

📝  اگر  با درآمد بین سال، بدون انعقاد قرارداد اجاره، برای حج یا عمره ثبت‌نام کند و در نوبت سازمان حجّ و زیارت قرار بگیرد و پس از رسیدن سال خمسی یا در سال‌های بعد به حج مشرّف ‌شود، در صورتی که حج یا عمرۀ واجب بوده و قبلاً با استطاعت یا نذر شرعی و مانند آن بر ذمّه‌اش آمده (و مستقرّ شده) باشد، در این حالت چنانچه برای تشرّف، راه دیگری جز ثبت‌نام و در نوبت قرارگرفتن وجود نداشته باشد و مال دیگری که خمس این پول را از آن مال پرداخت کند نداشته باشد، مبلغ مذکور خمس ندارد؛ امّا در غیر این صورت، مثل آنکه حج یا عمره مستحبی باشد یا آنکه سال اولِ استطاعتِ حجِ واجب باشد - که هنوز حج بر ذمّۀ او به‌طور قطعی ثابت نشده - یا آنکه قبلاً حج بر ذمّۀ او آمده و نرفته است، ولی اکنون توانایی خرید فیش آزاد را دارد یا برای پرداخت خمس آن از اموال دیگرش تمکّن مالی دارد، در چنین حالتی پرداخت خمس پول ثبت‌نام، در انتهای سال خمسی واجب است 

 

📝 و پولی که علاوه بر ثبت‌نام پرداخت می‌شود تا فیش حج داده شود، چنانچه همان شرایط مذکور را دارا باشد، خمس ندارد؛ در غیر این صورت، باید قیمت سفر حج یا عمرۀ مذکور را، که مثلاً شش ماه بعد از سال خمسی انجام می‌شود، و همچنین ارزش نرخ روزِ پرداخت خمس را ملاحظه کند و خمس آن را بپردازد. 

 

📝 کسی که برای ثبت‌نام حج یا عمره از درآمد بین سال، مثلاً با مبلغ یک میلیون تومان، حساب پس‌انذار قرض‌الحسنه یا حساب سرمایه‌گذاری وکالتی به نام خودش در بانک افتتاح کرده و به لحاظ قانونی در نوبت سازمان حجّ و زیارت برای تشرّف قرار گرفته است، چنانچه بعد از گذشت چند سال متوجّه شود که لازم بوده خمس موجودی بانکی‌اش را بپردازد - با فرض اینکه هم‎اکنون امتیاز فیش حج یا عمرۀ وی به استثنای مبلغ موجود در حساب بانکی‌اش مثلاً 20 میلیون تومان ارزش‌گذاری می‌گردد - کافی است خمس موجودی فعلی بانکی خود را که سال بر آن گذشته بپردازد.  

 

📝 البتّه اگر امتیاز قانونی فیش حج یا عمره را در ازای دریافت مبلغی، مثلاً 20 میلیون تومان، بدون لحاظ موجودی بانکی خود، به صورت شرعی به شخص دیگری انتقال دهد، مبلغ مذکور درآمد بین سالِ انتقال محسوب می‌شود و چنانچه صرف در مئونه نشود، خمس دارد. 

 

📌 برگرفته از ص 28 و 29 کتاب «خمس؛ بیان مسائل خمس درآمدها و مال حلال مخلوط به حرام به صورت مبنایی»، تألیف علیرضا کریمی، چاپ چهارم، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل

 

 

 

 

✅ آیا در قنوت می‌توان به فارسی دعا کرد؟

📝 طبق نظر حضرات آیات سیستانی و خامنه‌ای، دعا کردن در قنوت نماز، به غیر زبان عربی، اشکال ندارد و نماز را باطل نمی‌‌کند؛ اما آیت‌الله سیستانی می‌فرمایند بنابر احتیاط واجب وظیفۀ قنوت با دعا به غیر زبان عربی انجام نمی‌شود؛ بنابراین، اگر شخص در قنوت تنها به دعای فارسی اکتفا کند، بنابر احتیاط واجب مثل این است که قنوت را به‌جا نیاورده است.

_____

📌 توضیح المسائل جامع، ج 1، م 1461؛ رسالۀ نماز و روزه، م 311.

 

@karimi_bayan_ahkam