حکمت ۲۱۱ نهج‌البلاغه یکی از گنجینه‌های پربار اخلاقی و اجتماعی است که توسط امام علی (ع) بیان شده و در آن به اصولی چون بخشش، بردباری، مشورت و ترک آرزوهای بی‌پایه تأکید شده است. این حکمت، راهنمایی برای زندگی فردی و اجتماعی ارائه می‌دهد و می‌تواند به عنوان نقشه راهی برای رسیدن به آرامش و تعالی روحی مورد استفاده قرار گیرد.

۱. بخشش، نگهبان آبروها
امام علی (ع) می‌فرمایند: «الْجُودُ حَارِسُ الْأَعْرَاضِ»؛ بخشش، نگهبان آبروهاست. این بیان نشان می‌دهد که سخاوت و بخشندگی نه تنها فضیلتی اخلاقی است، بلکه نقش مهمی در حفظ کرامت انسانی و جلوگیری از بروز کینه و دشمنی دارد.

۲. بردباری، مهار نادانی
«وَالْحِلْمُ فِدَامُ السَّفِیهِ»؛ بردباری، مهار نادانی است. بردباری و حلم، ابزارهایی هستند که می‌توانند در مواجهه با رفتارهای ناپسند دیگران، از بروز واکنش‌های تند و ناپسند جلوگیری کنند و به ایجاد فضای آرام و محترمانه کمک نمایند.

۳. عفو، زکات پیروزی
«وَالْعَفْوُ زَكَاةُ الظَّفَرِ»؛ عفو، زکات پیروزی است. بخشیدن دیگران پس از پیروزی، نشان‌دهنده بزرگواری و قدرت درونی فرد است و می‌تواند به تحکیم روابط انسانی و کاهش تنش‌ها کمک کند.

۴. فراموشی، پاداش خیانت
«وَالسُّلُوُّ عِوَضُكَ مِمَّنْ غَدَرَ»؛ فراموشی، پاداش خیانت است. با فراموش کردن خیانت‌ها و دوری از کینه‌توزی، می‌توان به آرامش درونی دست یافت و از تأثیرات منفی آن بر زندگی فردی و اجتماعی کاست.

۵. مشورت، راهنمایی روشن
«وَالِاسْتِشَارَةُ عَیْنُ الْهِدَایَةِ»؛ مشورت، راهنمایی روشن است. مشورت با دیگران، به ویژه با افراد خردمند، می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر و جلوگیری از اشتباهات کمک کند.

۶. خودرأیی، خطرناک است
«وَقَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَى بِرَأْیِهِ»؛ کسی که به رأی خود بسنده کند، خود را به خطر انداخته است. اتکای صرف به نظر خود و نادیده گرفتن نظرات دیگران می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های نادرست و پیامدهای منفی منجر شود.

۷. صبر، مبارزه با دشواری‌ها
«وَالصَّبْرُ یُنَاضِلُ الْحِدْثَانَ»؛ صبر، مبارزه با دشواری‌هاست. صبر و بردباری در مواجهه با مشکلات و سختی‌ها، می‌تواند به فرد کمک کند تا با آرامش و تدبیر، بر چالش‌ها غلبه کند.

۸. بی‌تابی، همدست زمان
«وَالْجَزَعُ مِنْ أَعْوَانِ الزَّمَانِ»؛ بی‌تابی، همدست زمان است. بی‌تابی و ناآرامی در برابر مشکلات، می‌تواند وضعیت را بدتر کند و به افزایش فشارهای روانی منجر شود.

۹. ترک آرزوها، بالاترین بی‌نیازی
«وَأَشْرَفُ الْغِنَى تَرْكُ الْمُنَى»؛ بالاترین بی‌نیازی، ترک آرزوهاست. رهایی از آرزوهای بی‌پایه و تمرکز بر واقعیت‌ها، می‌تواند به آرامش ذهنی و رضایت از زندگی منجر شود.

۱۰. عقل، اسیر هوس
«وَكَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ تَحْتَ هَوَى أَمِیرٍ»؛ چه بسیار عقل‌هایی که اسیر هوس‌اند. تسلط هوس‌ها بر عقل، می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های نادرست و رفتارهای ناپسند منجر شود.

۱۱. تجربه، راه موفقیت
«وَمِنَ التَّوْفِیقِ حِفْظُ التَّجْرِبَةِ»؛ حفظ تجربه، راه موفقیت است. استفاده از تجربیات گذشته و یادگیری از آن‌ها، می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر و موفقیت‌های آینده کمک کند.

۱۲. دوستی، خویشاوندی اکتسابی
«وَالْمَوَدَّةُ قَرَابَةٌ مُسْتَفَادَةٌ»؛ دوستی، خویشاوندی اکتسابی است. ایجاد روابط دوستانه و محبت‌آمیز، می‌تواند به تقویت پیوندهای اجتماعی و افزایش همبستگی میان افراد منجر شود.

۱۳. اعتماد به افراد بی‌ثبات، خطرناک است
«وَلَا تَأْمَنَنَّ مَلُولًا»؛ به افراد بی‌ثبات اعتماد نکن. اعتماد به افرادی که ثبات رفتاری ندارند، می‌تواند به ناامیدی و مشکلات در روابط منجر شود.

این حکمت‌ها، راهنمایی‌های ارزشمندی برای زندگی اخلاقی و اجتماعی هستند و می‌توانند به عنوان اصولی برای رفتارهای فردی