? مرز میان انسان و حیوان

?ديگران انسان را حيوان ناطق مي دانند؛ اما برابر فرهنگی که قرآن كريم به ما آموخت انسان را «حيّ حميد» مي دانيم نه حيوان ناطق.

?اما زین العابدین (ع) در دعاي اول صحيفه سجاديه می فرماید: خدايا! اگر راه حمد را به ما نياموخته بودي ما نعمت هاي تو را صرف مي كرديم بدون آنکه شکر گزار باشیم، و جامعه اي كه نعمت الهي را بدون حمد صرف كند؛
▫️«لَخَرَجُوا مِنْ حُدُودِ الْإِنْسَانِيَّةِ إِلَی حَدِّ الْبَهِيمِيَّةِ فَكَانُوا كَمَا وَصَفَ فِي مُحْكَمِ كِتَابِهِ: ﴿إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ﴾، خدایا تو حمد و شكر را به ما آموختي تا ما حيات انساني پيدا كنيم.

✅ بنابراین در پاسخ به این سؤال که انسان چیست؟ مي‌گويند حيوان ناطق؛ زنده‎اي است كه حرف مي زند. اما بر اساس فرمایشات وجود مبارك امام سجاد (ع)، انسان حيوان ناطق نيست؛ «الإنسان حيٌّ حميد»، یعنی فصل مقوّم انسان، حمد اوست.

?البته مراد از حمد در اینجا صرفا حمد زبانی نیست، یعنی علاوه بر اینکه زبان انسان بايد در برابر نعمت‌های خدا شاكر و سپاسگزار باشد، باید اين نعمت‌ها را به جاي خود صرف كند. صرف نعمت به جاي خود بدون آشنا بودن به منعِم و جايگاه او، ممكن نيست.

?تمام تفاوت بين ما موحّدان و جهان غرب اين است که ما مي گوييم عدل نیکو است، آنها هم مي گويند عدل نیکو است، ما مي گوييم ظلم بد است آنها هم مي گويند ظلم بد است، ما مي گوييم حقوق انسان ها، آنها هم مي گويند حقوق انسان ها، تا اينجا مرز مشترك بين ما و آنها است. اين «عدل» كه يك كلمه سه حرفي است يك مفهوم روشني دارد. عدل؛

?يعني هر چيزي را سر جايش قرار بدهيم «وضع کلّ شیء في موضعه»، اين هم مشترك بين ما و آنهاست. اما مشکل از همین جا آغاز می شود که جاي اشياء كجاست؟ جاي اشخاص كجاست؟ ما مي گوييم جاي اشياء و اشخاص را اشياء آفرين و اشخاص آفرين معين مي‌كند، ولی آنها مي‌گويند ما معين مي كنيم.

? تمام تفاوت حقوق بشر، عدل و ظلم، اخلاق همين است. اين فرق مسلمان و غير مسلمان است، منتها آنها بالصراحه ادعا نمي كنند که ما فرعون هستيم ﴿ما عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْري﴾، اما سخنشان در واقع همين است.

✅بنابراین؛ باید توجه داشته باشیم هر نعمتی که به دست ما می‌رسد، از طرف نعمت آفرین است و باید تلاش کنیم که آن نعمت را به صورت صحیح و در جای خودش آن را مصرف نماییم. این گام نخست برای وصول به مقام «حیّ حمید» است.

?حضرت آيت الله جوادی آملی مدظله العالی

?@nashresra_ir
?https://telegram.me/cheragh_roshanayi