«افراد از نظر هوش، فهم، استعداد و حافظه با يكديگر اختلاف دارند.

انسان هاى رشيد از حافظه خود بهره‏ بردارى صحيح مى‏ كنند.
ولى آدم هاى غير رشيد ممكن است حافظه بسيار نيرومندى نيز داشته باشند اما نتوانند از آن استفاده كنند.
آدم غير رشيد تصور مى‏ كند حافظه يك انبار است، انبارى كه بايد دائماً آن را پر كند؛ هر چه پيدا كرد آنجا پرت كند، عيناً مانند انبار يك خانه كه احياناً وارد مى‏ شوى مى‏ بينى يك تكّه حلبى، يك قطعه فلز، يك ميز شكسته، يك صندلى شكسته در آنجا افتاده است.

امّا آدمى كه رشيد باشد، در بهره ‏بردارى از حافظه خود دقّت مى ‏كند؛ اوّلين كارى كه انجام مى ‏دهد عمل انتخاب است؛ يعنى حافظه خود را مقدّس مى‏ شمارد، حاضر نيست هر چه شد در آن سرازير كند؛ حساب مى‏ كند كه دانستن چه چيزهايى براى او مفيد است و چه چيزهايى بى‏ فايده است؛ مفيدها را درجه بندى مى‏ كند و مفيدترها را انتخاب مى‏ كند، سپس آنها را به حافظه خويش مى ‏سپارد آنچنانكه امانتى را به امينى مى‏ سپارد؛ در خود سپردن دقّت مى‏ كند، يعنى واقعاً و به طور دقيق و روشن آن را وارد ذهن مى‏كند و سپس تحويل حافظه مى‏دهد.
مثلًا كتابى را مطالعه مى‏ كند:

يك بار مى‏ خواند (انسان كتاب را بار اول به قصد لذّت مى‏ خواند. در اين صورت نمى‏ تواند در مورد مطالب كتاب، حساب و قضاوت كند)؛
دور دوم مى‏ خواند (حتّى قوى‏ترين حافظه‏ ها نيازمند است كه يك كتاب مفيد را لااقل دو بار پشت سر هم بخواند)؛
پس از آن، مطالب را تجزيه و تحليل و دسته‏ بندى مى‏كند و هر مطلبى را با توجّه به اينكه از چه دسته مطالب است به حافظه مى‏ سپارد.
بعد كوشش مى ‏كند كه كتاب ديگرى را در دستور مطالعه قرار دهد كه در موضوع كتاب پيشين است، و حتّى الامكان تا از موضوعى فارغ نشده است و در حافظه به صورت روشن و منظّم نسپرده است وارد موضوع ديگر نشود.

اشتباه است اگر انسان يك كتاب را مانند يك سرگرمى مطالعه كند و قبل از آنكه مطالب كتاب درست جذب ذهن شده باشد و ذهن فرصت تجزيه و تحليل پيدا كرده باشد به كتاب ديگر و موضوع ديگر بپردازد؛ امروز كتب تاريخى، فردا روان شناسى و پس فردا مثلًا كتب مذهبى مطالعه كند، همه مخلوط مى ‏شوند و حكم انبارى بى ‏نظم را پيدا مى ‏كند.
انسان رشيد كتابها و مطالبى را كه براى خود لازم مى ‏داند، جمع مى‏ كند، آنها را مكرّراً مطالعه و دسته بندى و سپس خلاصه مى كند. خلاصه را يادداشت و به حافظه خود مى‏ سپارد؛ بعد به موضوع ديگر مى‏ پردازد.

چنين فردى اگر حافظه ‏اش ضعيف هم باشد از آن حدّاكثر استفاده را مى‏ كند و مثل كسى مى‏ شود كه كتابخانه منظّمى با قفسه ‏هاى مرتب دارد، كتابخانه‏ اى كه هر قفسه ‏اش به كتابهاى معيّنى در رشته خاص مربوط مى‏ شود به طورى كه هر كتابى را كه بخواهد فوراً دست مى ‏گذارد روى آن و آن را مى ‏يابد؛ امّا اگر غير از اين باشد همانند آدمى است كه كتابخانه‏ اى با هزارها كتاب داشته باشد امّا كتابها را روى يكديگر ريخته است؛ هر وقت كتابى را بخواهد دو ساعت بايد دنبالش بگردد تا پيدا كند.

اين بود مثالى از مديريّت صحيح و ناصحيح در مورد بهره ‏بردارى از يكى از قواى هوشى و عقلانى انسان.»

مجموعه آثار شهید مطهری، ج3، ص315-316