رتبه و شأن حضرت زهرا (س)
 
 
 1385/10/12
 

منبع: پایگاه حوزه
 

سوال
 

آیا فاطمه زهرا (س) به لحاظ رتبه و شأن از همه پیامبران غیر از حضرت محمد (ص) برتر است؟

پاسخ
 

از نظر اسلام ارزش انسان­ها در پیشگاه خداوند متعال به تقوای آنان است. قرآن می­فرماید: «یا أَیُّهَا النّاسُ إِنّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی‏ وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوبًا وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللّهَ عَلیمٌ خَبیرٌ» [i]  «ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‏ها و قبیله‏ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ (اینها ملاک امتیاز نیست،) گرامی‏ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است!»

طبق این آیه شریفه هر چه درجه تقوی بالاتر باشد فرد متقی نزد خداوند گرامی­تر است و این درجات در میان انبیاء و معصومین علیهم السلام نیز وجود دارد که همه انبیاء از نظر درجات در یک سطح نیستند و در مرتبه انبیاء ملاکات و معیارهای بسیار دقیقی است که خداوند متعال بر اساس آنها بر درجات و مقام انبیاء می­افزاید.

اما در مورد مقام حضرت زهرا (س) روایات زیادی آمده است که دلالت بر بزرگی مقام ایشان در نزد خداوند می­کند.  با تعابیری که درباره هیچ کدام از معصومین صحبت نشده است. از جمله بعضی از احادیث پیامبر اکرم (ص) که هم در منابع شیعه و هم در منابع برادران اهل سنت آمده است:

رسول اکرم (ص) فرمودند: «همانا خداوند با غضب فاطمه (س) غضب می­کند و با رضایت او راضی می­شود.» [ii]  

رسول اکرم (ص) فرمود: «نخستین کسی که وارد بهشت می­شود فاطمه (س) دخترم است…» [iii]  

اما در مورد اینکه مقام حضرت زهرا (س) از همه پیامبران بالاتر است نیز دو روایت در بحار الانوار آمده است که ما در اینجا آن دو روایت را نقل می­کنیم:

علامه مجلسی از کتاب علل الشرایع حدیثی از جابر از امام صادق (ع) نقل می­کند که از آن حضرت پرسیدم: چرا فاطمه زهرا (س) را زهراء نامیده­اند؟ حضرت فرمود: زیرا خداوند او را از نور عظمت خود آفرید. پس وقتی که آن نور تابید، آسمان زمین روشن شد و چشمان ملائکه را خیره ساخت، آنان سجده کردند و پرسیدند ای پروردگار ما، این نور چیست؟ پس خداوند به آنان وحی کرد که نوری از نور من است که در آسمان زمین آن را از عظمت خود خلق نموده ام و آن را از صلب یکی از پیامبرانم خارج کرده ام و آن را بر تمام پیامبران برتری بخشیده­ام و از این نور، امامانی خارج شده­اند که برای برپایی فرمان من قیام می کنند و مردم را به حق من هدایت می­کنند و من آنها را بعد از پایان یافتن وحی و نبوت جانشین خود در زمین کرده­ام. [iv]

این روایت با صراحت دلالت دارد بر اینکه حضرت زهرا (س) بر تمام انبیاء برتری دارد.

امام صادق علیه السلام فرمود: اگر حضرت علی علیه السلام نبود که با حضرت زهرا (س) ازدواج نماید از زمان حضرت آدم تا روز قیامت هیچ­گونه کفو و همتایی برای آن حضرت پیدا نمی­شد. [v]

این روایت نیز دلالت می­کند که مقام و درجه هیچ کس به جز حضرت علی (ع) به مقام حضرت زهرا (س) نمی­رسد. البته وجود مقدس خاتم الانبیاء پیامبر اکرم (ص) از این بیان خارج است که در جای خود ثابت است که آن حضرت اشرف مخلوقات الهی است.

مسلم است که ائمه علیهم السلام راستگو­ترین افراد هستند و در این کلام خود حقیقتی را بیان کرده اند که از پیامبر اکرم (ص) به آنها رسیده است. و پیامبر اکرم (ص) نیز از خود چیزی نمی گوید؛ بلکه آنچه را از خداوند به او رسیده است بیان می­کند. و خداوند متعال هر مقامی را بر اساس شایستگی و سعی و تلاش فرد به او می­بخشد و فرموده است: « وَ أَنْ لَیْسَ لِْلإِنْسانِ إِلاّ ما سَعی » یعنی «و اینکه برای انسان بهره­ای جز سعی و کوشش او نیست.» [vi]

[i]  حجرات، آیه 13- ترجمه آیت الله مکارم.
[ii]  اسد الغابه، ج 7، ص 224- کنز العمال، ج 13، ص 674- ینابیع المودة، ج 1، ص 170
[iii] کنز العمال، ج 6، ص 29- میزان الاعتدال، ج 2، ص 131
[iv]  علل الشرایع، ص 179، باب 143، ج 1- بحار الانوار، ج 43، ص 12، حدیث 5- کشف الغمه، ج 2، ص 464
[v] ناسخ التواریخ، ج 1، ص 46- علل الشرایع، ص 178، باب 143، حدیث 3- بحار الانوار، ج 43، ص 10- اصول کافی، ج 1، ص 524، حدیث 10
[vi]  سوره النجم، آیه 39 – ترجمه آیت الله مکارم.