دحو الارض
دحْوُ الْأرْض
دَحوُ الارض به معنای گستراندن زمین، و روز بیرون آمدن زمین از زیر آب است. برخی آن را به گسترش دادن خشکیهای زمین و بعضی به حرکت زمین معنا کردهاند. بنابر منابع روایی، گسترده شدن زمین در روز ۲۵ ذیالقعده بودهاست. همچنین براساس منابع حدیثی و تاریخی، نخستین جایی از زمین که از آب سر برآورد، مکه یا کعبه بود.
آیه ۳۰ سوره نازعات وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَٰلِک دَحَاهَا؛ و زمین را پس از آن گسترانید»، تنها آیهای است که به دَحوُ الارض اشاره دارد. مفسران در تفسیر آیه اختلاف کردهاند. بیشتر مفسران معتقدند زمین پیش از آسمان خلق و پس از آفرینش آسمان، گسترده شد؛ اما از نظر علامه طباطبایی ره، آفرینش و گسترده شدن زمین یکی است و پس از خلق آسمان رخ دادهاست. به گفته طبری، اختلاف مفسران به اختلاف در معنای «بعد ذلک» بازمیگردد.
برخی از علما، گسترده شدن زمین از کعبه را با یافتههای علمی سازگار دانسته و گفتهاند از آنجا که کعبه، بلندترین نقطه زمین بود، پس از فرونشستن آب، اولین نقطهای بود که ظاهر شد و سپس سایر نقاط زمین از زیر آب بیرون آمدند. عدهای از محققان معاصر نیز تلاش کرده اند این مطلب را با نظریات علمی همچون ریختشناسی زمین و نظریه اشتقاق واگنر توضیح و توجیه کنند.
بنابر بعضی روایات در این روز وقایعی همچون فرود آمدن کشتی نوح بر کوه جودی، تولد حضرت ابراهیم(ع)، حضرت عیسی(ع) و نزول نخستین رحمت خدا بر حضرت آدم(ع) به وقوع پیوستهاست. دَحوُ الارض در فرهنگ اسلامی از روزهای بافضلیت شناخته میشود و اعمالی همچون غسل، روزه و نماز در آن سفارش شدهاست.
اعمال
در کتاب مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی ره برخی اعمال عبادی برای این روز مستحب شمرده شدهاست:
۱.روزه: دحو الارض یکی از چهار روزی است که در سال روزه آنها ممتاز است…
۲.غسل
۳. خواندن دو رکعت نماز در وقت ظهر، در هر رکعت بعد از سوره حمد، پنج مرتبه سوره شمس بخواند و بعد از اتمام نماز بگوید:لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ
سپس بگوید: يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِي عَثْرَتِي يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِي يَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِي وَ ارْحَمْنِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَيِّئَاتِي وَ مَا عِنْدِي يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ
التماس دعا
یوسف شیخ
____________
🔹منابع:
.بیرونی، ابو ریحان، الآثار الباقیة.
.راغب، حسین بن محمد، مفردات.
.سید بن طاووس، اقبال الاعمال.
.طبری، ابن جریر، جامع البیان.
.طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد.
.فاکهی، محمد بن اسحاق، أخبار مکة.
.قزوینی، زکریا بن محمد، آثار البلاد.
.قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان.
.کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی.
. آیا دحو الارض از نظر علمی قابل اثبات است؟»، خبرگزاری فارس.
.مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار.