جلوههای تمدنی سلام رهبری به حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) و نقش آن در الگوی تمدن نوین اسلامی
جلوههای تمدنی سلام رهبری به حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) و نقش آن در الگوی تمدن نوین اسلامی
سلام تاریخی رهبر معظم انقلاب اسلامی به حضرت فاطمه معصومه (س) با عبارت درخشان «السلام علیک یا قرّةعین آلالرسول» نه تنها یک تعارف ادبی یا زیارتی نیست، بلکه یک الگوی راهبردی در شکلدهی تمدن نوین اسلامی است. در این بخش، به نقش این سلام در ابعاد مختلف تمدنی، از منظر فکری، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و تربیتی پرداخته میشود و تأثیر آن بر شاخصهای کلان جامعه اسلامی بررسی میگردد.
۱. الگوی زن تمدنساز در عصر احیای هویت اسلامی
سلام رهبری، حضرت معصومه (س) را در مقام بانویی معرفی کرد که میتواند الگوی زن در تمدنسازی نوین اسلامی باشد. شخصیت ایشان نمادی از ترکیب عقلانیت، معنویت، علم، مهاجرت، جهاد و ولایتپذیری است. در الگویی که این سلام ترسیم میکند، زن مسلمان نه تنها در حاشیه جامعه نیست، بلکه در قلب فرآیند تمدنسازی قرار دارد.
۲. احیای نقش زنان در طراحی ساختار اجتماعی-دینی
سلام رهبری، موجب شد تا در بازتعریف ساختار اجتماعی اسلام، نقش زن بازنگری شود. حضرت معصومه (س) در این نگاه، نهتنها مفسر قرآن، ناقل حدیث، و حافظ دین است، بلکه نقشی بنیادین در ایجاد پیوند میان نهاد دین و اجتماع ایفا میکند. این رویکرد در نهادهای دینی، آموزشی و پژوهشی مورد توجه قرار گرفت.
۳. تقویت ارتباط معنوی میان حرم اهلبیت (ع) و تمدنسازی
سلام رهبری به حضرت معصومه (س)، بازتابی از نگاه تمدنی به حرمها بهمثابه مراکز الهامبخش برای جامعهسازی است. این سلام حرم حضرت معصومه (س) را به جایگاه یک قطب تمدنی ارتقا داد که از آن الگوهای معنوی، فکری، فرهنگی و اجتماعی صادر میشود. حرم مطهر به مرکز همگرایی تمدنی برای زنان مؤمن، دانشپژوهان، و مصلحان اجتماعی تبدیل شد.
۴. تأسیس هویت معنوی-علمی قم در پرتو سلام رهبری
پس از این سلام، هویت شهر قم دیگر تنها در حوزه علمیه خلاصه نشد، بلکه بهعنوان پایگاه علمی-معنوی تمدن نوین اسلامی مورد توجه قرار گرفت. ارتباط میان حوزه، دانشگاه، مراکز فرهنگی و نهادهای مردمی تقویت شد و زیستبوم جدیدی برای تولید دانش دینی در چارچوب تمدن اسلامی شکل گرفت.
۵. نهادینهسازی احترام و منزلت زن در ادبیات سیاسی و اجتماعی
سلام «یا قرّةعین آلالرسول» مفهومی است که در ادبیات سیاسی و اجتماعی جامعه بازتابی پررنگ داشت. این سلام، ادبیات رسمی درباره زن را از تقلیلگرایی به رویکرد تکریم و تأکید بر جایگاه محوری ارتقا داد. نهادهای تصمیمگیر، تولیدکنندگان محتوا و متولیان فرهنگ عمومی با الهام از این سلام، برنامههایی برای تکریم مقام زن طراحی و اجرا کردند.
۶. بسترسازی برای نهضت نرمافزاری زنمحور
با توجه به الهامگیری از شخصیت حضرت معصومه (س) و سلام رهبر انقلاب، زنان مسلمان بهعنوان حاملان نهضت نرمافزاری در جهان اسلام مطرح شدند. نقشآفرینی در رسانه، آموزش، تربیت، مدیریت فرهنگی و تولید دانش دینی، جایگاه زنان را در فرایندهای نرمافزاری جامعه ارتقا داد.
۷. پیوند گفتمان زیارت با مسئولیت اجتماعی
سلام رهبری، مفهوم زیارت را بهسوی کنشگری مسئولانه سوق داد. زائر حضرت معصومه (س) تنها زائر قلبی نیست، بلکه با تأمل در عبارت «یا قرّةعین آلالرسول»، در پی درک مسئولیتهای اجتماعی، فرهنگی و تربیتی خود نیز برمیآید. این نگاه بهویژه در جریانهای جهادی، خیریهای، و تربیتی نمود پررنگی یافت.
۸. بازآفرینی نقش بانوان اهلبیت (ع) در نقشه تمدنی شیعه
تا پیش از این، نقش تمدنی اهلبیت (ع) عمدتاً از منظر امامان معصوم مرد دیده میشد. اما سلام رهبری به حضرت معصومه (س) دروازهای گشود تا نقش بانوان اهلبیت (ع) نیز در فرآیند تمدنسازی به رسمیت شناخته شود. این نگاه، موجب توجه ویژه به حضرت زینب (س)، حضرت زهرا (س)، حضرت سکینه (س) و دیگر بانوان والامقام تاریخ اسلام شد.
سلام «السلام علیک یا قرّةعین آلالرسول»، پلی میان زیارت و تمدن است؛ میان معنویت و کنشگری؛ میان فرد و جامعه. این سلام، نقشهای تمدنی برای بازشناسی جایگاه زن، بازطراحی ساختارهای فکری و فرهنگی، و تقویت هویت اسلامی-ایرانی ترسیم میکند. با این سلام، حضرت معصومه (س) نهتنها بهعنوان یک شخصیت تاریخی، بلکه بهعنوان یک الگو، الهامبخش جریان تمدنساز عصر حاضر شد. این سلام، بیانیهای تمدنی برای زن امروز و فردای جهان اسلام است.