آیا علی علیه السلام حکومت مقتدرانه داشت؟

? حتماً این جملات را از عموم مردم زیاد شنیده اید:

? چرا در جمهوری اسلامی مثل امیرالمومنین (ع) مقتدرانه عمل نمی کنند؟
? علی (ع) به محض اینکه کمترین فسادی از کسی می دید او را اعدام می کرد یا دستش را می برید.
? علی (ع) فرمود حتی اگر بیت المال را مهریه همسرانتان کرده باشید آن را از شما باز خواهم ستاند.
? علی (ع) به احدی باج نداد و هیچ وقت کوتاه نیامد.

? کلیت این سخنان درست است ؛ ولی سوال این است که آیا واقعا علی (ع) در این مرتبه از اقتدار بود؟ آیا دست همه دزدان را قطع کرد؟ آیا همه آشوبگران و فاسدان را اعدام کرد؟ آیا بیت المال را از مهریه زنان پس گرفت؟ آیا واقعا هیچ وقت کوتاه نیامد؟

? پاسخ به این سوالات ، چندین فکت تاریخی می طلبد. ولی در این مقاله فقط به نقل و نقد مهم مرحوم علامه اِربلی (استاد علامه حلی) اشاره می کنیم:

? و قد رواها أصحابنا عنه ع و على هذا يكون قد أفتى بها على مذهبهم فإنه كان ع ممنوعا في أيام خلافته عن كثير من إرادته الدينية حتى إنه أراد عزل شريح و قال عزب ذهنك و علت سنك و ارتشى ابنك فلم يمكن من عزله و الاستبدال به و كم مثلها مما منع عنه ع أن يجريه على الحق الذي لا لبس فيه حتى قيل له رأيك مع رأي عمر أحب إلينا من رأيك على انفرادك و الخطب جليل و بالله المستعان و لما قيل له ع رأيك مع رأي عمر أحب إلينا قال لعبيدة السلماني اقضوا كما كنتم تقضون فإني أكره الخلاف و كان عبيدة هذا قاضيا .

? اصحاب ما روایت کرده اند که حضرت امیر ع بسیاری از اوقات فتوایی غیر از نظر خود می داد و او در زمان خلافت خود ، از بسیاری از اموری که اراده خود بود منع شد ؛ تا جایی که قصد عزل شریح قاضی را داشت و به او فرمود: «ذهن تو از قضاوت فاصله گرفته ، سن تو بالا رفته و فرزند تو نیز رشوه خواری کرده» ، ولی با این حال نتوانست او را عزل کند و شخص دیگری را جایگزین او کند. و چه بسیار است از این قبیل که مانع او شدند که بتواند بر اساس حقی که در آن هیچ باطلی نیست کار خود را پیش برد!
تا آنجا که به او گفتند: اگر نظر خلیفه دوم را به نظر خود ضمیمه کنی برای ما خوشایندتر از آن است که فقط نظر خودت را اعمال کنی! پناه بر خدا! این سخن بسیار درشت است!
حضرت امیر ع به عبیده سلمانی که قاضی بود فرمود: همانطور که در دوران خلفای سابق قضاوت می کردید قضاوت کنید ؛ من اختلاف را خوش نمی دارم.

?كشف الغمة في معرفة الأئمة (طبع قدیم)، ج‏1، ص: 136
? @justice_ir
.