نورفشان

«تاج بندگی» بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

بعثت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) یا برانگیخته شدن آن حضرت به مقام رسالت، مهمترین فراز از تاریخ اسلام بوده و نزول قرآن کریم نیز از این زمان آغاز می‌گردد. کلمه بعثت به معنای «برانگیخته شدن» بوده و در اصطلاح به مفهوم فرستاده شدن انسانی از سوی خداوند متعال برای هدایت دیگران می‌باشد. بعثت و فرود آمدن جبرییل در حرا، بازگشایی راه های آسمان به حریم بسته انسان است. خداوند، بانگ بیدار باش را از سر رحمت بیکران خود به صدا درآورده است. این سروش ایزدی بر بال جبرییل فرود آمد و از حنجره پاک محمد صلی الله علیه و آله بر زمین منتشر گردید.
 

 

داستان بعثت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله
ماجرای بعثت حضرت پیامبر، با نقل های متفاوتی روایت شده است. چه سخنی رساتر و شیرین تر از بیان امام هادی علیه السلام که می فرماید: «هنگامی که محمد صلی الله علیه و آله ترک تجارت شام گفت و آنچه خدا از آن راه به وی بخشیده بودبه مستمندان بخشید، هر روز به کوه حراء می رفت و از فراز آن به آثار رحمت پروردگار می نگریست، و شگفتی های رحمت و بدایع حکمت الهی را مورد مطالعه قرار می داد.

به اطراف آسمان ها نظر می دوخت، و کرانه های زمینو دریاها و دره ها و دشت ها و بیابان ها را از نظر می گذرانید، و از مشاهده آن همه آثار قدرت و رحمت الهی، درس عبرت می آموخت. ازآنچه می دید، به یاد عظمت خدای آفریننده می افتاد. آن گاه با روشن بینی خاصی به عبادت خداوند اشتغال می وزید. چون به سن چهل سالگی رسید خداوند نظر به قلبوی نمود، دل او را بهترین و روشنترین و نرمترین دلها یافت.

در آن لحظه خداوند فرمان داد درهای آسمان ها گشوده گردد. محمد صلی الله علیه و آله از آنجا به آسمان ها می نگریست، سپس خدا به فرشتگان امر کرد فرود آیند، و آنها نیز فرود آمدند، و محمد صلی الله علیه و آله آنها را می دید. خداوند رحمت و توجه مخصوص خود را از اعماق آسمان ها به سر محمد صلی الله علیه و آله و چهره او معطوف داشت.

در آن لحظه محمد صلی الله علیه و آله به جبرئیل که در هاله ای از نور قرار داشت نظر دوخت. جبرئیل به سوی او آمد و بازوی او را گرفت و سخت تکان داد و گفت: ای محمد! بخوان. گفت چه بخوانم؟ جبرئیل گفت: «نام خدایت را بخوان که جهان و جهانیان را آفرید. خدائی که انسان را از ماده پست (نطفه) آفرید. بخوان که خدایت بزرگ است. خدائی که با قلم دانش آموخت و به انسان چیزهائی یاد داد که نمی دانست»

آغاز بعثت

بعثت پیغمبر (ص)

بعثت و اهداف آن

نگاهی به احادیث بعثت

واقعیت بعثت از دیدگاه شیعه

تاریخ و زمان بعثت
درباره تاریخ بعثت رسول خدا (ص) در روایات و احادیث شیعه و اهل سنت اختلاف است و مشهور میان علماء ودانشمندان شیعه آن است که بعثت آنحضرت در بیست وهفتم رجب سال چهلم عام الفیل بوده، چنانچه مشهور میان علماء و محدثین اهل سنت آن است که این ماجرا در ماه مبارک رمضان آن سال انجام شده که در شب و روز آن نیزاختلاف دارند، که برخی هفده رمضان و برخی هیجدهم و جمعی نیز تاریخ آنرا بیست و چهارم آن ماه دانسته اند.

بحث درباره تاریخ و زمان بعثت

آیا نخستین وحی در ماه رمضان بود؟

بعثت نبوی و نزول قرآن

فلسفه و اهداف بعثت
جهان در آستانه بعثت حضرت رسول اکرم صلّی الله علیه و آله در انحطاط و بحران شگفت انگیزی قرار داشت. جهالت، غارتگری، ظلم و ستم، تضییع حقوق ضعیفان و محرومان، فساد و بی بند و باری، تبعیض و ناعدالتی، نگرانی و دلهره، دوری از اخلاق و انسانیت، تمام جوامع بشری را در آن روزگار فرا گرفته بود. در این میان منطقة جزیرة العرب و به ویژه شهر مکه از منظر فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، پایین ترین و بدترین وضع را تحمل می کرد. خضوع اعراب جاهل در مقابل چوبهای خشکی که به صورت بت درست شده بود و اهالی مکه در مقابل آن اجسام بی جان قربانیها کرده و استمداد می طلبیدند، هر انسان فهمیده و عاقلی را به تعجب و تأسف وا می داشت. زنان نه تنها از حقوق اساسی خود محروم بودند، بلکه همانند کالای بی جان خرید و فروش می شدند و… .

فلسفه بعثت پیامبران

اهداف بعثت پیامبر (ص)

راز بعثت و نهضت پیامبران

نوری که از افق حرا طلوع کرد

تکامل انسان، هدف بعثت انبیاء

آرمان محمدی و بعثت نبوی

بعثت پیامبر اعظم و تاثیر آن بر فرهنگ مردم جزیره العرب

بعثت، انتظار و ظهور /گفت وگو با دکتر محمد سپهری

بعثت در کلام معصومین علیهم السلام
در بحار الانوار از زبان حضرت علی علیه السلام می خوانیم «وَلَمْ یَجْمَعْ بَیْتٌ وَاحِدٌ یَوْمَئِذٍ فِی الْاِسْلاَمِ غَیْرَ رَسُولِ اللّه وَخَدِیجَةَ وَاَنَا ثَالِثُهُمَا اَرَی نُورَ الْوَحْیِ وَالرِّسَالَةِ وَ اَشُمُّ رِیحَ النَّبُوَّةِ وَلَقَدْ سَمِعْتُ رَنَّةَ الشَّیْطَانِ حِیْنَ نَزلَ الْوَحْیُ عَلَیْهِ صلی الله علیه و آله فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا هَذِهِ الرَّنَّةُ فَقَالَ هَذَا الشَّیْطَانُ قَدْ اَیِسَ مِنْ عِبَادَتِهِ اِنَّکَ تَسْمَعُ مَا اَسْمَعُ وَتَرَی مَا اَرَی اِلاَّ اَنَّکَ لَسْتَ بِنَبِیٍّ وَلَکِنَّکَ لَوَزِیرٌ وَاِنَّکَ لَعَلَی خَیْرٍ؛ [در آن روزها] در هیچ خانه ای، اسلام راه نیافت، جز خانه رسول خدا (ص) و خدیجه. و من سوّمین آنان بودم، من نور وحی و رسالت را می دیدم و بوی نبّوت را استشمام می کردم. هنگامی که وحی بر پیامبر فرود آمد، ناله شیطان را شنیدم. گفتم: ای رسول خدا! این ناله کیست؟ گفت: شیطان است که از پرستش خویش مأیوس شد و فرمود: علی! تو آنچه را من می شنوم، می شنوی و آنچه را که من می بینم، می بینی؛ جز اینکه تو پیامبر نیستی؛ بلکه وزیر من هستی و به راه خیر می روی.» (بحار الانوار، محمّد باقر مجلسی، بیروت، مؤسسة الوفا، ج 18، ص 223، ینابیع المودّة، قندوزی، دار الاسوة، ج 1، ص 208)

واقعیت بعثت از دیدگاه شیعه

بعثت در کلام خاندان رسالت

بعثت از دیدگاه امیرالمومنین علیه السلام(1) (2)

بعثت در کلام امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری
غایت بعثت همان است که خدای تبارک و تعالی در سوره جمعه فرموده است: «هو الذی بعث فی الامیین رسولاً منهم یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه و ان کانوا من قبل لفی ضلالٍ مبین» غایت بعثت اینهایی است که در این آیه شریفه ذکر می فرماید. می فرماید که: «خدای تبارک و تعالی آن خدایی است که مبعوث کرده است در بین شما از خود شما یک رسولی، یک فرستاده ای و این فرستاده این چند امر را از طرف خدا باید انجام بدهد «یتلوا علیهم آیاته» آیات خدا را بر مردم قرائت کند. قرآن آیات الهی است و انگیزه بعثت، آوردن این کتاب بزرگ است و تلاوت کردن این کتاب بزرگ و آیه عظیم الهی است.گرچه همه عالم آیات حق تعالی هستند لکن قرآن کریم فشرده از تمام خلقت و تمام چیزهایی که در بعثت باید انجام بگیرد، قرآن کریم یک سفره ای است که خدای تبارک و تعالی به وسیله پیغمبر اکرم در بین بشر گسترده است که تمام بشر از آن هر یک به مقدار استعداد خودش استفاده کند.

امام خمینی ثابت و استوار(انگیزه بعثت پیامبر اکرم(ص))

پیامبر اکرم (ص) و حکومت رحمت از منظر امام خمینی (ره)

بیانات مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای(1) (2)

بعثت پیامبر اعظم در شعر و ادب
اشرف مخلوق ربّ العالمین

آن چهل ساله نگار نازنین

در میان اوّلین و آخرین

یافت او را حقتعالی اینچنین

قلب او را بهترین قلبها

عاشق و خاشعترین قلبها

دل مطیع و اوسع اندر ظرفیت

منشرح آن سینه با عافیت

روز مبعث طالع از ربّ الفلق

دیده اش را نور دیگر داد حقّ

مبعث خاتم انبیاء محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله

باران وحی

عطر رسالت

او آمد

پیام آور لحظه های زلال

در افق روشن وحی

شکوه آفرینش

لینک های مرتبط
دانشنامه رسول اعظم حضرت محمد (ص)

محمد امین (زندگانی و شخصیت پیامبر اعظم (ص))

تاریخ اسلام از آغاز تا هجرت

درسهایی از تاریخ تحلیلی اسلام

https://hawzah.net/fa/Occation/View/67512

ابوطالب پناه درماندگان

 

 

منبع : محمدی اشتهاردی، محمد؛ داستانها و پندها، ج 5
پیامبر اسلام دوران کودکی را می گذراند. ابوطالب عموی آنحضرت (یعنی پدر علی علیه السلام)، از پیامبر صلی الله علیه و آله سرپرستی می کرد. آن سال بر اثر نیامدن باران، قحطی همه جا را فرا گرفته بود. مردم مکه و اطراف، از فشار کمبود غذا کلافه و سردرگم شده بودند. یکی می گفت به دو بت “لات” و “عزی” پناهنده شوید. دیگری می گفت: دست به دامن بت “منات” شوید… ولی هیچیک از این پناهندگیها گره کار آنها را نمی گشود.

تا اینکه یک پیرمرد با تجربه و خوش برخوردی به آنها گفت: به کجا پناه می برید؟ با اینکه در میان شما از نسل ابراهیم خلیل (ع) وجود دارد.

گفتند: لابد منظورت ابوطالب است؟

گفت: آری خوب فهمیدید.

مردم بناچار گروه گروه نزد ابوطالب آمدند و جریان را به عرض رساندند و با خواهش و التماس می گفتند: به فریاد ما برس! خشکی همه جا را گرفته و همه ما درمانده شده ایم…

ابوطالب، کودکی را که همچون خورشید می درخشید (که همان محمد صلی الله علیه و آله بود) همراه مردم کنار کعبه آورد. پشت آن کودک را به کعبه چسبانید و آن کودک با انگشت به آسمان اشاره می کرد و با حالی گریان از خدا طلب باران می نمود.

و به نقل بعضی: ابوطالب کودک را سر دست گرفت و به سوی آسمان می انداخت و می گرفت و عرض می کرد خدایا به حقیقت این کودک، باران رحمتت را بفرست. ساعتی نگذشت که توده های ابرها افق آسمان را پوشاندند و باران بسیار بارید و مردم، آن سال از قحطی نجات یافتند.

ابوطالب در قصیده معروف به “لامیه” خود به این جریان اشاره کرده و چنین می گوید:

و ابیض یستسقی الغمام بوجهه

ثمال الیتامی عصمة للارامل

یعنی: «وه چه سیمای نورانی که بوسیله آن از ابرها، طلب باران می شود، آن شخص که نوازشگر یتیمان و نگهبان بیوه زنان است….»

جالب اینکه از این ماجرا، سالها گذشت. تا روزی، بیابان نشینی به حضور رسولخدا(ص) آمد و از بی آبی و قحطی گله کرد. رسول اکرم (ص) به مسجد رفت و بالای منبر دعا کرد و هنوز از منبر پائین نیامده بود که باران بسیار بارید. آنحضرت به یاد عمویش ابوطالب که از دنیا رفته بود افتاد و فرمود خدا ابوطالب را از نیکیها بهره مند سازد. اگر الان حاضر بود، چشمش روشن می شد. کیست که شعر او را بخواند؟

حضرت علی (ع ) که در آنجا حضور داشت، شعر فوق (و ابیض یستسقی. ..) را خواند. پیامبر(ص) برای ابوطالب دعا کرد.[1]

به این ترتیب می بینم که ابوطالب (ع) حتی در دوران کودکی پیامبر(ص) به آنحضرت ایمان داشت. آنهم ایمان عمیق و خالصانه! و نیز می بینیم ابوطالب، امید مستضعفان و چاره ساز درماندگان بود. چنانکه فرزندش علی (ع) چنین بود.

پی نوشت  

[1] شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 3 ص 316 - اسنی المطالب ص 15 - طلبة الطالب ص 43.

https://hawzah.net/fa/goharenab/View/45206/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8-%D9%BE%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86/?SearchText=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8

حضرت ابوطالب مربی پیامبر(ص)
 
 

 

منبع : کتاب حج , قرائتی، محسن
ابوطالب علیه السلام عموی پیامبر صلی الله علیه و آله و پدر بزرگوار حضرت علی علیه السلام است.

او کسی است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره اش فرمود: «یاعم! ربّیتَ صغیراً و کفلت یتیماً و نصرت کبیراً فجزاک الّله غنّی خیراً؛[1] عموجان در کودکی تربیتم نمودی در یتیمی کفالتم فرمودی و در بزرگی یاریم کردی، خداوند پاداش خیر این همه زحمت که برایم کشیدی به تو مرحمت فرماید.»

ابوطالب علیه السلام بزرگ مکه و قریش، با زبان و قدرت از رسول خدا صلی الله علیه و آله حمایت می کرد تا جایی که حضرت را بر فرزندان خود مقدم می داشت. در تهدیداتی که نسبت به پیامبر صلی الله علیه و آله می شد با قدرت برخورد می کرد. زمانی که پیامبر صلی الله علیه و آله با جمعی از یارانش در محاصره ی اجتماعی، اقتصادی قرار گرفته بودند، ابوطالب علیه السلام شب ها جای خواب رسول خدا صلی الله علیه و آله را عوض می کرد و فرزندش علی علیه السلام را به جای او می خواباند که اگر سوء قصدی پیش آمد، جان رسول خدا صلی الله علیه و آله در سلامت باشد.[2] و در مواردی شخصاً شمشیر دست می گرفت و از حضرت پاسداری می کرد و کفار همین که بزرگ مکه و قریش را حامی پیامبر صلی الله علیه و آله می دیدند از حرکات ایذائی خود صرف نظر کرده متفرق می شدند.[3]

در یکی از روزها ابوطالب، پیامبر صلی الله علیه و آله را نیافت خیال کرد حضرت را گروگان گرفته یا شهید کرده اند، فوراً بنی هاشم را جمع و همه را مسلح نمود و هر کدام را برای انتقام به سراغ یکی از بزرگان کفار فرستاد.

حمایت «مکتبی» نه «عاطفی»
بعضی تصور کرده اند که این همه حمایت ابوطالب علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله به خاطر آن بود که حضرت فرزند برادرش بود و حمایت جنبه ی عاطفی داشته، غافل از اینکه:

1- عاطفه ی انسان نسبت به فرزند خود بیش از فرزند برادر است و ما می بینیم که ابوطالب فرزند خود را فدای رسول خدا می کرد. در شبهای خطرناک خوابگاه حضرت را با خوابگاه فرزند خود عوض می نمود.[4]

2- اگر عاطفه عمو بودن سبب این همه محبت است، چرا ابولهب عموی دیگر رسول خدا صلی الله علیه و آله این همه کار شکنی می کرد؟

3- سایر بنی هاشم که از قبیله پیامبر صلی الله علیه و آله بودند و حتی به حضرت ایمان هم آوردند و در مشکلات نیز سهیم بودند هیچ یک به اندازه ابوطالب علیه السلام ایثار و فداکاری از خود نشان نمی داند.

بنابراین هیچ تحلیل و تفسیری برای آن همه ایثار در مورد پیامبر جز ایمان قلبی وی در کار نیست.

پیروان پیامبر صلی الله علیه و آله چنان شیفته مکتب می شدند که برای مسایل عاطفی جز در مواردی که خود اسلام مانع می شد حسابی باز نمی کردند.

حتی در تاریخ می خوانیم که یکی از یاران رسول خدا صلی الله علیه و آله خدمت حضرت رسید و اجازه خواست پدر کافر خود را بکشد!!

ایمان ابوطالب
دلائل ایمان ابوطالب علیه السلام زیاد است که ما بسیار فشرده گوشه ای از آن را از کتاب «الصحیح من السیره» نقل می کنیم:

1- جملاتی که پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه هدی علیهم السلام درباره ایمان او فرموده اند بهترین دلیل بر ایمان آن بزرگوار است.

2- حمایت های بی دریغ او از پیامبر صلی الله علیه و آله در شرایط بسیار سخت.

3- اقرار ابوطالب علیه السلام در اشعاری که در باره ی پیامبر و ارتباط خود با خداوند سروده است.

4- ابوطالب علیه السلام به فرزند خود جعفر و به همسر خود فاطمه بنت اسد و به برادر خود حمزه، سفارش به اسلام و نماز و حمایت از حضرت محمد صلی الله علیه و آله را می کند.

5- حزن و استغفار و ناراحتی شدیدی که برای پیامبر صلی الله علیه و آله هنگام فوت ابوطالب پیدا شد دلیل دیگری بر ایمان اوست.

6- ابوبکر و عباس می گویند که ابوطالب علیه السلام هنگام مرگ می گفت:

«لا اله الّا الّله محمّد رسول الّله»

7- رسول خدا صلی الله علیه و آله بالای منبر برای ابوطالب علیه السلام دعا و استغفار کرد و جنازه ی او را تشییع نمود و به حضرت علی علیه السلام دستور غسل و کفن و دفن داد. فقط نماز بر او گذارده نشد، زیرا تا آن زمان نماز میت بر مسلمانان واجب نشده بود، همان گونه که بر خدیجه علیها السلام هم نماز گذارده نشد.

8- حضرت علی علیه السلام هنگام فوت پدر بزرگوارش مرثیه ها و اشعاری خواندند، و در نامه ای که سال های بعد برای معاویه فرستاد مطالبی نوشتند که از جمله ی آنها این بود: بسیار فرق است میان پدر من ابوطالب و پدر تو ابوسفیان.

9- در روایتی می خوانیم که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: من در قیامت شفیع پدر و مادر و عمویم ابوطالب علیه السلام هستم.

10- در حدیث آمده است که خداوند به پیامبرش وحی کرد که آتش بر پدر و مادر و کفیل تو حرام است.

11- در اسلامِ فاطمه بنت اسد، شکی نیست او از زنان سابقه دار و مهاجران است و اگر ابوطالب علیه السلام مسلمان نبود هرگز اجازه داده نمی شد که شوهر زن با ایمانی، مرد غیر مؤمنی باشد.[5]

امام صادق علیه السلام فرمود: ابوطالب ایمان خود را در اوائل کار همچون اصحاب کهف کتمان می کرد و این تاکتیکی برای حمایت از پیامبر صلی الله علیه و آله بود.

در آن زمان اسلام نیاز به یک چهره ی اجتماعی که مورد قبول همه مردم منطقه باشد داشت و چنانچه ابوطالب علیه السلام ایمان خود را اظهار می کرد کفار او را کنار زده، راه را برای کوبیدن حضرت رسول صلی الله علیه و آله از هر طرف باز می دیدند.

با این همه دلیل جایی برای شک در ایمان ابوطالب علیه السلام نیست اگر یک دهم از فداکاری های ابوطالب را دیگری انجام داده بود صدها کمال و فضیلت برای او می تراشیدند.

ولی در اینجا ابوطالب علیه السلام باید چوب فرزند مظلومش را بخورد. او یک گناه نابخشودنی بیشتر ندارد، گناهش این است که پدر علی علیه السلام است و دستگاه بنی امیه و خلفای ستمکار حتی با سایه علی علیه السلام نیز مخالفند. باید به هر قیمت و تهمتی که شده این خاندان را زیر سؤال برده، تحقیر نمایند و زحمات چهل و دو ساله ابوطالب علیه السلام را نادیده انگارند[6] باید زحمات پدر در مکه و پسر در مدینه به دست فراموشی سپرده شود تنها در گوشه و کنار افرادی از ابوطالب حمایت کنند، آن هم دچار مشکلات و زندان ها و شکنجه شوند.[7]

و یا بعضی همچون ابن ابی الحدید در اشعار خود بگوید که اگر ایمان و و ایثار ابوطالب علیه السلام و فرزند او علی علیه السلام نبود، هرگز دین قد راست نمی کرد.

آری! بسیار کم هستند افرادی که علم و شناخت و انصاف و آزاد مردی آنان، دستخوش هوسها و نظام های طاغوتی نگردد.

اگر هیچ دلیلی بر ایمان ابوطالب علیه السلام جز وصیت نامه ی آن بزرگوار نداشتیم کافی بود. مرحوم علامه امینی در کتاب شریف «الغدیر» می نویسد: ابوطالب علیه السلام در لحظه مرگ خود فرمود:

«یا معشر بنی هاشم! اطیعوا محمّداً و صدّقوه، تفلحوا و ترشدوا؛ ای جماعت بنی هاشم! از محمد صلی الله علیه و آله اطاعت کنید و او را تصدیق نمایید تا رستگار و ارشاد شوید.»

همچنین فرمود: محمد امین قریش، راستگوی عرب و دارای همه ی کمالات است، دل ها به او ایمان دارد ولی زبان ها از ترس به انکار برخاسته، من می بینم که در آینده مستضعفان دور او را گرفته به حضرتش ایمان می آوردند و او با کمک همان مستضعفان، صفوف قریش را خواهد شکست و سران آنان را خوار و خانه های آنان را خراب خواهد نمود و بی پناهان را نیرومند و مصدر امور را به آنان خواهد داد و در خاتمه فرمود:

«کونوا له ولاة و لحزبه حماة؛ به او علاقمند بوده و از حمایت کنندگان حزب او باشید. »[8]

شما را به خدا چنین وصیت نامه ای را جز از مؤمن به رسول خدا صلی الله علیه و آله می توان انتظار داشت؟

بی جهت نیست که امام باقر علیه السلام فرمود: ایمان ابوطالب علیه السلام بر ایمان بسیاری از مردم ترجیح دارد و امیرالمؤمنین علیه السلام دستور می داد از طرف وی به نیابت از ابوطالب- حج به جا آوردند.[9]

چگونه می توان ابوطالب علیه السلام را مؤمن ندانست در حالی که بیش از سه هزار شعر از او به جای مانده که همه آنها بر ایمان او دلالت دارد؟ [10]

چگونه می توان در ایمان ابوطالب علیه السلام شک کرد در حالی که نوزده شعر جالب برای نجاشی پادشاه حبشه فرستاد که با مسلمانان مهاجر به آن دیار خوشرفتاری نماید؟[11]

چگونه می توان در ایمان کسی شک کرد که پیامبر صلی الله علیه و آله را از کودکی آبرومند درگاه خدا می دانست؟ چنانکه در تاریخ می خوانیم: دو سال در مکه باران نیامد، ابوطالب علیه السلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله را که کودکی شیر خواره و در قنداق بود روی دست گرفت و به سوی کعبه توجه نمود، کمی او را به آسمان پرتاب کرد و گفت:

«یا رب! بحق هذا الغلام اسقنا؛ پروردگارا! تو را بحق این کودک ما را سیراب نما. »

ساعتی بیش نگذشت که ابر سراسر آسمان را گرفت و باران شروع به باریدن نمود و بقدری بارید که مردم از خراب شدن مسجد ترسیدند.

ابوطالب علیه السلام که دعا و توسل به آبروی این نوزاد را این چنین مؤثر دید اشعاری در عظمت و مقام این کودک سرود.[12]

پی نوشت ها: 

[1] ابوطالب مظلوم تاریخ، ص 1.
[2] الصحیح من السیره، ج 1، ص 125
[3] الصحیح من السیره، ج 1، ص 125
[4] الصحیح من السیره، ج 1، ص 127.
[5] تمام این مطالب از کتاب الصحیح من السیره، (ج 1، ص 134- 142) می‏باشد.
[6] سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، ج 1، ص 298
[7] یکی از دانشمندان قطیف، کتابی درباره‏ی ایمان ابوطالب به نام «ابوطالب مؤمن قریش» در 340 صفحه نوشته و از مدارک اهل سنت، مساله ایمان و اخلاص ابوطالب را اثبات کرد، ولی مقامات قضایی حجاز، در جهان آزادی بیان و عقیده، از او خواستند که سخن خود را تکذیب و پس بگیرد! چون چنین نکرد، محکوم به حبس و اعدام شد که البته با تلاشهای زیادی آزاد گردد. سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، ج 1، ص 285.
[8] امینی، الغدیر، ج 7، ص 366- 367.
[9] امینی، الغدیر، ج 7، ص 380
[10] امینی، الغدیر، ج 7، ص 341. از ابن شهر آشوب در تفسیر متشابهات القرآن ذیل: «ولینصرن الله من ینصره».
[11] الغدیر، ج 7، ص 331
[12] الغدیر، ج 7، ص346

 https://hawzah.net/fa/Article/View/93420/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8-%D9%85%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1(%D8%B5)/?SearchText=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8

دلائل ایمان ابوطالب
 
 

 


طرز تفکر و عقیده هر شخص را از سه راه یاد شده در زیر می توان به دست آورد:

1- بررسی آثار علمی و ادبی که از او به یادگار مانده است.

2- طرز رفتار و کردار او در میان جامعه.

3- عقیده دوست و نزدیکان بی غرض او در حق وی.

ما می توانیم عقیده و ایمان ابوطالب را از سه راه یاد شده اثبات کنیم.

اشعار و سرودهای وی، کاملا گواهی بر ایمان و اخلاص او می دهد. همچنین، خدمات ارزشمند او در ده سال آخر عمر خود، گواهی محکمی بر ایمان فوق العاده او است. عقیده نزدیکان بی غرض وی نیز این است که او یک فرد مسلمان و با ایمان بوده است و هرگز کسی از دوستان و اقوام او در حق وی جز تصدیق اخلاص و ایمان او چیزی نگفته است. اینک موضوع را از سه طریق یاد شده مورد بررسی قرار می دهیم:

ذخائر علمی و ادبی ابوطالب
ما از میان قصائد طولانی وی، قطعاتی چند انتخاب نموده و برای روشن شدن مطلب ترجمه آنها را نیز می نگاریم:

لیعلم خیار الناس ان محمدا نبی کموسی و المسیح بن مریم اتانا بهدی مثل ما اتیابه فکل بامره الله یهدی و یعصم(1)

«اشخاص شریف و فهمیده بدانند که، محمد بسان موسی و مسیح پیامبر است; همان نور آسمانی را که آن دو نفر در اختیار داشتند او نیز دارد. و تمام پیامبران به فرمان خداوند مردم را راهنمائی و از گناه باز می دارند.»

تمنیتم ان تقتلوه و انما امانیکم هذی کاحلام نائم نبی اتاه الوحی من عند ربه و من قال لا بقرع بها سن نادم(2)

«سران قریش! تصور کرده اید که می توانید بر او دست بیابید در صورتی که: آرزوئی را در سر می پرورانید; که کمتر از خوابهای آشفته نیست! او پیامبر است، وحی از ناحیه خدا بر او نازل می گردد و کسی که بگوید نه; انگشت پشیمانی به دندان خواهد گرفت.

الم تعلموا انا وجدنا محمدا رسولا کموسی خط فی اول الکتب و ان علیه فی العباد محبة ولا حیف فیمن خصه الله بالحب(3)

«قریش! آیا نمی دانید که ما او (محمد) را مانند موسی پیامبر یافته ایم و نام و نشان او در کتابهای آسمانی قید گردیده است، و بندگان خدا محبت مخصوصی به وی دارند، و نباید درباره کسی که خدا محبت او را در دلهایی به ودیعت گذارده ستم کرد.»

والله لن یصلوا الیک بجمعهم حتی اوسد فی التراب دفینا فاصدع بامرک ما علیک غضاضة و ابشر بذلک و قرمنک عیونا و دعوتنی و علمت انک ناصحی و لقد دعوت و کنت ثم امینا و لقد علمت ان دین محمد(ص) من خیر ادیان البریة دنیا(4)

«برادرزاده ام! هرگز قریش به تو دست نخواهند یافت و تا آن روزی که لحد را بستر کنم، و در میان خاک بخوابم; دست از یاری تو بر نخواهم داشت، به آنچه ماموری آشکار کن، از هیچ مترس و بشارت ده و چشمانی را روشن ساز. مرا به آئین خود خواندی و می دانم تو پندده من هستی و در دعوت خود امین و درستکاری، حقا که کیش «محمد» از بهترین آئینهاست.»

اوتؤمنوا بکتاب منزل عجب علی نبی کموسی او کذی النون

«یا اینکه ایمان به قرآن سراپا شگفتی بیاورید که بر پیامبر مانند موسی و یونس نازل گردیده است.»(5)

هر یک از این قطعات، قسمت کوچکی از قصائد منفصل و سراپا نغز ابوطالب است، که ما به عنوان گواه، برجسته های آنها را، که صریحا ایمان او را به کیش برادرزاده اش می رساند انتخاب نمودیم.

خلاصه سخن:
هر یک از این اشعار در اثبات ایمان و اخلاص گوینده آنها کافی است و اگر گوینده این ابیات یک فرد خارج از محیط اغراض و تعصبات بود، همگی بالاتفاق به ایمان و اسلام سراینده آن حکم می کردیم. ولی از آنجا که سازنده آنها «ابوطالب » است، و دستگاه تبلیغاتی سازمانهای سیاسی اموی و عباسی پیوسته بر ضد آل ابوطالب کار می کرد; از این نظر گروهی نخواسته اند یک چنین فضیلت و مزیتی را برای ابوطالب اثبات کنند.

از طرفی وی، پدر علی است که دستگاههای تبلیغی خلفاء بر ضد او پیوسته تبلیغ می کردند; زیرا اسلام و ایمان پدر وی، فضیلت بارزی درباره او حساب می شد. در حالی که کفر و شرک پدران خلفاء، موجب کسر شان آنها بود.

به هر حال، علیرغم تمام این سروده ها و گفتارها و کردارهای صادقانه; گروهی به تکفیر وی برخاسته; حتی به آن اکتفا نکرده و ادعا کرده اند که آیاتی درباره ابوطالب که حاوی از کفر او است، نازل شده است.

راه دوم برای اثبات ایمان او

راه دوم، طرز رفتار او با پیامبر، و نحوه فداکاری و دفاع او از ساحت اقدس پیامبر است و هر کدام از آن خدمات می تواند، آینه فکر و روشنگر روحیات او باشد، زیرا:

ابوطالب شخصیتی است که، راضی نشد برادرزاده او دلشکسته شود، و علیرغم تمام موانع و نبود امکانات زحمت بردن او را به شام همراه خود، پذیرفت.

پایه اعتقاد او به فرزند برادر، تا آن پایه است که او را همراه خود به مصلی برده و خدا را به مقام او قسم داد و باران رحمت طلبید.

وی در راه حفظ پیامبر از پای ننشست و سه سال دربدری و زندگی در شکاف کوه و اعماق دره را، بر ریاست و سیادت مکه، ترجیح داد; تا آنجا که این آوارگی سه ساله، او را فرسوده ساخت و مزاج خود را از دست داد و چند روز پس از نقض محاصره اقتصادی که به خانه و زندگی برگشت بدرود زندگی گفت.

ایمان او به رسول خدا به قدری قرص و محکم بود، که راضی بود تمام فرزندان گرامی وی کشته شوند ولی او زنده بماند. علی را در رختخواب وی می خوابانید، تا اگر سوء قصدی در کار باشد به وی اصابت نکند. بالاتر از آن، روزی حاضر شد، تمام سران قریش به عنوان انتقام کشته شوند، و طبعا تمام قبیله بنی هاشم نیز کشته می شدند.

وصیت ابوطالب هنگام مرگ
وی هنگام مرگ به فرزندان خود چنین گفت: من «محمد» را به شما توصیه می کنم. زیرا او امین قریش و راستگوی عرب، و حائز تمام کمالات است. آئینی آورده که دلها بدان ایمان آورده، اما زبانها از ترس شماتت به انکار آن برخاسته است. من اکنون می بینم که افتادگان و ضعیفان عرب، به حمایت از او برخاسته، و به او ایمان آورده اند; و محمد به کمک آنها بر شکستن صفوف قریش قیام نموده است. سران قریش را خوار، خانه های آنان را ویران، و بی پناهان آنها را قوی و نیرومند و مصدر کار نموده است. سپس گفتار خود را با جمله های زیر پایان داد: ای خویشاوندان من، از دوستان و حامیان حزب او (اسلام) گردید. هر کسی پیروی او را نماید; سعادتمند می گردد هرگاه اجل مرا مهلت می داد، من از او حوادث و مکاره روزگار را دفع می نمودم.(6)

ما شک نداریم که وی در این آروز راستگو بوده; زیرا خدمات و جانفشانیهای ده ساله او گواه صدق گفتار او است. چنانکه گواه صدق، وعده ایست که وی در آغاز بعثت به محمد«ص » داد; زیرا روزی که پیامبر«ص »، تمام اعمام و خویشاوندان خود را دور خود جمع کرد و آیین اسلام را به آنها معروض داشت، ابوطالب به او گفت: برادرزاده ام قیام کن، تو والا مقامی، حزب تو از گرامیترین حزبهاست، تو فرزند مرد بزرگی هستی، هرگاه زبانی تو را آزار دهد، زبانهای تیزی به دفاع تو برخیزد و شمشیرهای برنده ای آنها را می رباید. به خدا سوگند، اعراب، مانند خضوع کودک نسبت به مادرش، در پیشگاه تو خاضع خواهند شد.(7)

آخرین راه

خوبست ایمان و اخلاص ابوطالب را از نزدیکان بی غرض او بپرسیم. زیرا اهل خانه به درون خانه و آنچه در آن می گذرد داناترند.(8)

1- وقتی علی خبر مرگ ابوطالب را به پیامبر داد; وی سخت گریست و به علی دستور غسل و کفن و دفن را صادر نمود، و از خدا برای او طلب مغفرت نمود.(9)

2- در محضر امام چهارم سخن از ایمان ابوطالب به میان آمد. وی فرمود: در شگفتم که چرا مردم در اخلاص او تردید دارند; در صورتی که،هیچ زن مسلمانی نباید بعد از گزینش اسلام در حباله شوهر کافر خود بماند، و فاطمه بنت اسد، از سابقات در اسلام است و از آن زنانی است که خیلی جلوتر به پیامبر ایمان آورد و همین زن مسلمان در نکاح ابوطالب بود تا روزی که وی رخ در نقاب خاک کشید.

3- امام باقر می فرماید: ایمان ابوطالب بر ایمان بسیاری از مردم ترجیح دارد و امیرالمؤمنان دستور می داد از طرف وی حج بجا آورند.(10)

پی نوشتها:

(1)«مجمع البیان » ج 7/37 و «الحجة » 57 و «مستدرک حاکم » ج 2/623.

(2)«دیوان ابوطالب » 32 و «سیره ابن هشام » ج 1/373.

(3)«دیوان ابوطالب » 32 و «سیره ابن هشام » ج 1/373.

(4)«تاریخ ابن کثیر» ج 2 / 42.

(5)«ابن ابی الحدید» ج 14 / 74; «دیوان ابوطالب » 173.

(6)کونوا له ولاة و لحزبه حماة، والله لا یسلک احد سبیله الا رشد و لا یاخذ رشد و لا یاخذ احد بهداه الا سعد، و لوکان لنفسی مدة و فی احلی تاخیر لکففت عنه الهزاهز، و لدافعت عنه الدوافع: «سیره حلبی » ج 1 / 390 «تاریخ الخمیس » ج 1/ 339.

(7)اخرج ابن اخی فانک الرفیع کعبا، و المنیع حزبا و الا علی ابا، و الله لا یسلقک لسان الاسلقته السن حداد، و اجتذبه سیوف حداد، و الله لتذلن لک العرب ذل البهم لحاضنها - «الطرائف »، تالیف سید ابن طاووس / 85، نقال از کتاب «غایت السؤل فی مناقب آل رسول »، نگارش ابراهیم بن علی دینوری.

(8)اهل البیت ادری بما البیت.

(9)«شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 14 / 76.

(10)«شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 14 / 68.

فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام ص 162

استاد جعفر سبحانی

https://hawzah.net/fa/Article/View/45092/%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/?SearchText=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8

ابوطالب، شخصیت مظلوم تاریخ

مجله پرسمان مرداد ماه سال 1390 شماره 103

 
 
هفت رمضان، سال روز وفات حضرت ابوطالب علیه السلام
حضرت ابوطالب علیه السلام، عموی بزرگوار رسول اکرم صلّی الله علیه وآله، پدر امیرالمؤمنین، علی علیه السلام بود. وی وصی «عبدالمطلب» و بزرگ ترین حامی پیامبر اسلام صلّی الله علیه وآله بود. تاریخ زندگی او پر از افتخارات بی نظیر است. او به حق، پناهگاه دردمندان و محرومان بود. ایثار و اخلاص در وجود او تجسم پیدا کرده بود. وی ابرمردی بود که تاریخ، فداکاری و استقامت های وی را در کسی جز فرزندش، «امیرالمؤمنین»، سراغ ندارد!

با این حال در برخی از کتاب های اهل سنت، جملاتی در مورد ابوطالب دیده می شود که حکایت از کم لطفی یا بی لطفی نویسندگان آن کتاب ها نسبت به شخصیت حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام دارد. بدون شک اگر یک دهم گواه هایی که بر ایمان و اسلام ابوطالب آمده، درباره یک فرد دیگر آمده بود، همگی از سنی و شیعه به اتفاق، اسلام و ایمان او را تصدیق می کردند؛ ولی با وجود ده ها شاهد محکم بر ایمان او، باز گروهی حکم به کفر و عذاب او نموده و گفته اند که برخی از آیات که مشعر بر عذاب است، در حق ابوطالب نازل گردیده است!

غرض ورزی عناصری که خود اصل و نسب پاکی نداشتند، مانند معاویة ابن ابوسفیان، از دلایل عمده طرح شبهه در ایمان ابوطالب و اسلام اوست. معاویه با علی علیه السلام به مجادله برخاست و پدران خود را از امیرمؤمنان، علی علیه السلام برتر دانست؛ تا بتواند موقعیت اجتماعی مناسبی برای خود در بین مسلمانان بیابد.1

به راحتی می توان فهمید که هدف از طرح این مسئله، جز طعن فرزندان ابوطالب، به ویژه امیرمومنان علیه السلام، چیز دیگری نیست. برخی از نویسندگان اهل سنت برای این که بتوانند ابوطالب را تکفیر کنند، دامنه بحث را به پدران پیامبر صلّی الله علیه وآله کشانیده اند و پدر و مادر آن حضرت را نیز غیر مؤمن قلمداد نموده اند. برای بررسی این موضوع، به رفتار ابوطالب در طول حیات وی و شهادت دیگران درباره ایمان وی می پردازیم:

رفتار ابوطالب علیه السلام2
راه اول برای اثبات ایمان ابوطالب علیه السلام، طرز رفتار و فداکاری و دفاع او از ساحت پیامبر صلّی الله علیه وآله است که می تواند آیینه فکر و روشن گر روحیات او باشد. به نمونه هایی از این رفتارها توجه کنید:

1. ابوطالب علیه السلام کسی بود که پادشاه حبشه را به اسلام دعوت کرد و در شعری خطاب به او فرمود:

«ای پادشاه حبشه! آیا می دانی که محمّد صلّی الله علیه وآله پیامبری است همانند موسی و عیسی بن مریم. او برای مردم، هدایت آورده، مانند آن چه موسی و عیسی آوردند. همه آنان به امر خداوند ]مردم را[ هدایت کرده، مردم را از گمراهی باز می دارند. شما در کتاب خود او را به درستی گفتار یاد می کنید؛ نه به گفتار ظنّی.

2. ابن اثیر نقل کرده که ابوطالب، پیامبر صلّی الله علیه وآله و علی علیه السلام را دید که هر دو نماز مستحبی می گزارند3؛

در حالی که علی علیه السلام در طرف راست پیامبر صلّی الله علیه وآله ایستاده بود؛ سپس به جعفر فرمود: کنار رسول خدا صلّی الله علیه وآله و در طرف چپ او نماز بگزار».4

3. زمانی که قریش قصد کردند که با بنی هاشم معاشرت نکنند و عهدنامه نوشتند و در کعبه آویختند و به شکنجه و زجر مسلمانان پرداختند و آنان را محاصره کردند، ابوطالب بود که پیغمبر صلی الله علیه وآله را با دیگر مسلمانان به شعب خود برد و تا سه سال از آنان محافظت می کرد.

4. علامه مجلسی چنین نقل می کند: «هرگاه رسول خدا در رختخوابش می خوابید، حضرت ابوطالب پس از آن که همه می خوابیدند، به آرامی او را بیدار می کرد و رختخواب علی علیه السلام را با وی جابه جا می کرد و فرزند خود و برادرانش را جهت حفاظت وی مأمور می ساخت».5

5. وی هنگام مرگ به فرزندان خود چنین گفت: «من حمایت و پیروی از «محمّد ]صلی الله علیه وآله[» را به شما توصیه می کنم؛ زیرا او امین قریش و راست گوی عرب و دارای تمام کمالات است؛ آیینی آورده که دل ها بدان ایمان آورده، امّا زبان ها از ترس شماتت، به انکار آن برخاسته اند».

اعتراف نزدیکان و بزرگان
درباره شهادت دیگران نسبت به ایمان و اخلاص ابوطالب علیه السلام، به مطالب زیر توجه کنید:

1. در کلام پیامبر صلّی الله علیه وآله
از پیامبر صلّی الله علیه وآله در منابع شیعه و اهل سنت نقل شده که وقتی وی برای آمدن باران دعا کرد، فرمود: «بر خداست پاداشت ای ابوطالب! اگر زنده بود، چشمش روشن می شد و بعد فرمود: چه کسی شعر او را حفظ دارد و بعد شروع به خواندن شعر ابوطالب نمود».6

همچنین از پیامبر صلّی الله علیه وآله چنین نقل شده است: «جبرئیل به سوی من آمد و گفت: یا محمد خداوند آتش را بر سه کس تو حرام نمود؛ پشتی که بر آن بودی ]پدرانت[، رحمی که در آن پرورش یافته ای ]مادرت[ و دامنی که در آن رشد کرده ای ]ابوطالب و فاطمه بنت اسد و دایه ایشان[.7

وقتی علی علیه السلام خبر مرگ ابوطالب علیه السلام را به پیامبر صلّی الله علیه وآله داد، وی سخت گریست و به علی علیه السلام دستور داد که غسل و کفن و دفن او را برعهده گیرد و از خداوند متعال برای او طلب مغفرت کرد.8

هنگامی که ابوطالب رحلت کرد، پیامبر صلّی الله علیه وآله در تشییع جنازه او شرکت کرد؛ با آن که اهل سنت، تشییع جنازه مشرک را جایز نمی دانند.9

2. امام علی علیه السلام
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «به خدا سوگند! پدر و جدّم عبدالمطلب و نیز هاشم و عبدمناف، هرگز بتی را نپرستیدند. سؤال شد که اینان چه چیز را می پرستیدند؟ فرمود: به سوی کعبه و به آیین ابراهیم علیه السلام نماز می گزاردند».10

از امام علی علیه السلام سؤال شد که آیا پدرت معذّب در آتش است یا خیر؟ حضرت علیه السلام فرمود: ساکت شو! خداوند دهانت را بشکند. قسم به کسی که محمّد صلّی الله علیه وآله را به حقّ مبعوث کرد، اگر پدرم تمام گناه کاران روی زمین را شفاعت کند، خداوند، شفاعت او را می پذیرد. آیا پدر من در آتش جهنّم است؛ درحالی که فرزندش تقسیم کننده بهشت و دوزخ است؟11

3. امام سجاد علیه السلام
از امام سجاد علیه السلام درباره ایمان ابوطالب علیه السلام سؤال شد؟ فرمود: «چه قدر جای تعجب است که خداوند رسولش را نهی کرده که زن مسلمانی در نکاح کافری باشد و فاطمه بنت اسد از زنانی است که در اسلام، بر دیگران سبقت گرفته است؛ درحالی که تا آخر عمر ابوطالب علیه السلام همسر او بود».12

4. امام باقر علیه السلام
امام باقرعلیه السلام می فرماید: «ایمان ابوطالب، بر ایمان بسیاری از مردم ترجیح دارد و امیرمؤمنان علیه السلام دستور داد تا از طرف وی حجّ به جا آورند».13

5. امام رضا علیه السلام
وقتی شخصی از امام رضا علیه السلام درباره ایمان ابوطالب علیه السلام سؤال کرد، حضرت برای او این آیه را نوشت: «وَ مَنْ یشاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَینَ لَهُ الْهُدی وَ یتَّبِعْ غَیرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ…»14 و آن گاه فرمود: تو اگر اقرار به ایمان ابوطالب نداشته باشی عاقبتت جهنم است.15

کتمان ایمان ابوطالب علیه السلام
از روایات و کتاب های تاریخی استفاده می شود که ابوطالب، مؤمن بوده، ولی ایمانش را از قریش کتمان می کرده است.

امام صادق علیه السلام فرمود: «همانا مَثَل ابوطالب، مانند اصحاب کهف است که ایمان خود را پنهان کردند و شرک را آشکار ساختند. از این رو، خداوند، دوبار به آنان اجر داده است».16

سرّی بودن ایمان ابوطالب علیه السلام، ضرورتی غیرقابل انکار بوده است؛ زیرا دعوت پیامبر صلّی الله علیه وآله نیازمند شخصیتی اجتماعی و نیرومند بود؛ تا آن را پشتیبانی کند و رهبر آن را از دشمنان حفظ نماید و خود نیز در ظاهر در هیچ یک از دو طرف نزاع نباشد. اگر ابوطالب که شخصیتی بزرگ و سرشناس در میان قریش بود، ایمانش را کتمان نمی کرد، نمی توانست امر خود را پیش ببرد و از پیامبرصلّی الله علیه وآله دفاع کند؛ دفاعی که در حقیقت، به خاطر اعتقاد و ایمان به نبوت پیامبر صلّی الله علیه وآله بود؛ اگرچه مشرکین می پنداشتند که به خاطر آن که پسر برادر اوست، از او پشتیبانی می کند.

از مجموع مطالب ذکر شده، نتیجه می گیریم که اعمال شایسته و کردار والای حضرت ابوطالب، گواه زنده و صادقی بر ایمان اوست. او با تحمل سختی ها و شداید فراوان، دست از حمایت و یاری رسول خدا صلّی الله علیه وآله برنداشت و همه امکانات و قوای خویش را در این راه صرف کرد و در برابر فشارهای روزافزون مشرکان، با مهارت، ایستادگی کرد و با تدبیر نیرومند خویش، راه های مشکل و پیچیده سیاسی و اجتماعی را هموار کرد و با موقعیت اجتماعی خاصی که داشت، در ظاهر برای حمایت از برادرزاده خویش، تلاش می کرد؛ اما با ایمان، ایستاد و زندگی کرد و با ایمان و شعار توحید، چشم از دنیا فروبست و برای مصالح اسلام و مسلمانان و حمایت از آیین حیات بخش اسلام و شخص رسول خدا صلّی الله علیه وآله، ایمانش را از قریش و دشمنان اسلام پنهان می کرد.

آیا منصفانه است که کسی درباره ایمان ابوطالب، شک و تردید کند یا او را مشرک معرفی نماید؟ چرا با بودن ده ها گواه محکم بر ایمان بزرگ مردی چون ابوطالب، درباره ایمان او تشکیک کرده اند؟

همان طور که اشاره شد، هدف از طرح این مسئله، جز طعن در فرزندان ابوطالب و به ویژه امیرالمؤمنین علیه السلام، چیز دیگری نیست و گروهی می خواهند با انکار ایمان ابوطالب، فضیلتی را درباره علی علیه السلام انکار کنند.

به همین دلیل، شیعیان اهل بیت علیهم السلام در ایمان ابوطالب علیه السلام اتفاق نظر دارند. از این رو، عده ای از علمای امامیه، مانند شیخ طوسی، شیخ طبرسی، سید بن طاووس، علامه مجلسی و… درباره ایمان وی گفته اند: شیعیان بر ایمان ابوطالب، اجماع دارند و معتقدند که او در ابتدای امر رسالتِ پیامبرصلّی الله علیه وآله، به او ایمان آورد و هرگز بر بتی سجده نکرد.17

پی نوشت ها:
1. سید مجید پورطباطبایی، ابوطالب تجلی ایمان، انتشارات شهریار، 1375، ص 165.

2. شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، ص 669-670.

3. نمازهای واجب پس از هجرت پیامبر صلّی الله علیه وآله تشریع شده است.

4. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 13، ص 272.

5. مجلسی، بحارالانوار، ج 35، ص 93.

6. جعفر مرتضی، الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج4، ص20.

7. همان، ص 15.

8. شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، ص 671.

9. همان، ص 672.

10. شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، ص673.

11. همان، ص680.

12. شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، ص672.

13. همان، ص671.

14. نساء، آیه 115.

15. شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، ص673.

16. الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج4، ص59.

17. برای به دست آوردن نظرات علما ر.ک: شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، ص674-675.