نورفشان

روزه شعبان
 
 
منبع : ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ج 2، ص 59
امام صادق (علیه السلام)
مَنْ صَامَ أَوَّلَ يَوْمٍ مِنْ شَعْبَانَ وَجَبَتْ لَهُ اَلْجَنَّةُ وَ مَنْ صَامَ يَوْمَيْنِ نَظَرَ اَللَّهُ إِلَيْهِ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ فِي دَارِ اَلدُّنْيَا وَ دَامَ نَظَرُهُ إِلَيْهِ فِي اَلْجَنَّةِ وَ مَنْ صَامَ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ زَارَ اَللَّهَ فِي عَرْشِهِ مِنْ جَنَّتِهِ كُلَّ يَوْمٍ.
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه نخستين روز از ماه شعبان را روزه بدارد، بي گمان بهشت بر او واجب آيد؛هر كه دو روز را روزه بدارد، خداوند در سراي دنيا در هر روز و شبي به او بنگرد و نگريستن خويش را در بهشت نيز از او بر نگيرد؛و هر كه سه روز روزه بدارد، خداوند را در بهشت او هر روزه بر روي عرش زيارت كند.

روزه شعبان
 
 
منبع : ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ج 2، ص 61
پيامبر اکرم-صلی الله عليه و اله
قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ص وَ قَدْ تَذَاكَرَ أَصْحَابُهُ عِنْدَهُ فَضَائِلَ شَعْبَانَ قَالَ شَهْرٌ شَرِيفٌ وَ هُوَ شَهْرِي وَ حَمَلَةُ اَلْعَرْشِ تُعَظِّمُهُ وَ تَعْرِفُ حَقَّهُ وَ هُوَ شَهْرٌ زَادَ اَللَّهُ فِيهِ أَرْزَاقَ اَلْمُؤْمِنِينَ لِرَمَضَانَ وَ تُزَيَّنُ فِيهِ اَلْجِنَانُ وَ إِنَّمَا سُمِّيَ شَعْبَانَ لِأَنَّهُ يَتَشَعَّبُ فِيهِ أَرْزَاقُ اَلْمُؤْمِنِينَ لِرَمَضَانَ وَ هُوَ شَهْرُ اَلْعَمَلِ فِيهِ تُضَاعَفُ اَلْحَسَنَةُ سَبْعِينَ وَ اَلسَّيِّئَةُ مَحْطُوطَةٌ وَ اَلذَّنْبُ مَغْفُورٌ وَ اَلْحَسَنَةُ مَقْبُولَةٌ وَ اَلْجَبَّارُ جَلَّ جَلاَلُهُ يُبَاهِي فِيهِ بِعِبَادِهِ يَنْظُرُ مِنْ عَرْشِهِ إِلَى صُوَّامِهِ وَ قُوَّامِهِ فَيُبَاهِي بِهِمْ حَمَلَةَ عَرْشِهِ فَقَامَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع فَقَالَ بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي يَا رَسُولَ اَللَّهِ صِفْ لَنَا شَيْئاً مِنْ فَضْلِهِ لِنَزْدَادَ رَغْبَةً فِي صِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ نَتَهَجَّدُ لِلْجَلِيلِ فِيهِ فَقَالَ ص مَنْ صَامَ أَوَّلَ يَوْمٍ مِنْ شَعْبَانَ كَتَبَ اَللَّهُ لَهُ سَبْعِينَ حَسَنَةً اَلْحَسَنَةُ تُعَادِلُ عِبَادَةَ سَنَةٍ وَ مَنْ صَامَ يَوْمَيْنِ مِنْ شَعْبَانَ حَطَّ عَنْهُ اَلسَّيِّئَةَ اَلْمُوبِقَةَ وَ مَنْ صَامَ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ مِنْ شَعْبَانَ رَفَعَ لَهُ سَبْعِينَ دَرَجَةً فِي اَلْجِنَانِ مِنْ دُرٍّ وَ يَاقُوتٍ وَ مَنْ صَامَ أَرْبَعَةَ أَيَّامٍ مِنْ شَعْبَانَ وَسَّعَ عَلَيْهِ اَلرِّزْقَ وَ مَنْ صَامَ خَمْسَةَ أَيَّامٍ مِنْ شَعْبَانَ حُبِّبَ إِلَى اَلْعِبَادِ وَ مَنْ صَامَ سِتَّةَ أَيَّامٍ مِنْ شَعْبَانَ صَرَفَ اَللَّهُ عَنْهُ سَبْعِينَ لَوْناً مِنَ اَلْبَلاَءِ وَ مَنْ صَامَ سَبْعَةَ أَيَّامٍ مِنْ شَعْبَانَ عُصِمَ مِنْ إِبْلِيسَ وَ جُنُودِهِ وَ هَمْزِهِ وَ غَمْزِهِ وَ مَنْ صَامَ ثَمَانِيَةَ أَيَّامٍ مِنْ شَعْبَانَ لَمْ يَخْرُجْ مِنَ اَلدُّنْيَا حَتَّى يُسْقَى مِنْ حِيَاضِ اَلْقُدْسِ وَ مَنْ صَامَ تِسْعَةَ أَيَّامٍ مِنْ شَعْبَانَ عَطَفَ عَلَيْهِ مُنْكَرٌ وَ نَكِيرٌ عِنْدَ مَا يَسْأَلاَنِهِ وَ مَنْ صَامَ مِنْ شَعْبَانَ عَشَرَةَ أَيَّامٍ وَسَّعَ اَللَّهُ عَلَيْهِ قَبْرَهُ سَبْعِينَ ذِرَاعاً فِي سَبْعِينَ ذراع ذِرَاعاً وَ مَنْ صَامَ أَحَدَ عَشَرَ يَوْماً ضَرَبَ اَللَّهُ عَلَى قَبْرِهِ إِحْدَى عَشْرَةَ مَنَارَةً مِنْ نُورٍ وَ مَنْ صَامَ اِثْنَيْ عَشَرَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ زَارَهُ فِي قَبْرِهِ كُلَّ يَوْمٍ سَبْعُونَ أَلْفَ أَلْفِ مَلَكٍ إِلَى اَلنَّفْخِ فِي اَلصُّورِ وَ مَنْ صَامَ ثَلاَثَةَ عَشَرَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ اِسْتَغْفَرَتْ لَهُ مَلاَئِكَةُ سَبْعِ سَمَاوَاتٍ وَ مَنْ صَامَ أَرْبَعَةَ عَشَرَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ أُلْهِمَتْ بِهِ اَلدَّوَابُّ وَ اَلسِّبَاعُ حَتَّى اَلْحِيتَانُ فِي اَلْبُحُورِ أَنْ يَسْتَغْفِرُوا لَهُ وَ مَنْ صَامَ خَمْسَةَ عَشَرَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ نَادَاهُ رَبُّ اَلْعِزَّةِ وَ عِزَّتِي لاَ أَحْرَقْتُكَ بِالنَّارِ وَ مَنْ صَامَ سِتَّةَ عَشَرَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ أَطْفَأَ عَنْهُ سَبْعِينَ بَحْراً مِنَ اَلنِّيرَانِ كُلِّهَا وَ مَنْ صَامَ سَبْعَةَ عَشَرَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ غُلِّقَتْ عَنْهُ أَبْوَابُ اَلنِّيرَانِ كُلُّهَا وَ مَنْ صَامَ ثَمَانِيَةَ عَشَرَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ فُتِحَتْ لَهُ أَبْوَابُ اَلْجِنَانِ كُلُّهَا وَ مَنْ صَامَ تِسْعَةَ عَشَرَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ أُعْطِيَ سَبْعُونَ أَلْفَ قَصْرٍ فِي اَلْجِنَانِ مِنْ دُرٍّ وَ يَاقُوتٍ وَ مَنْ صَامَ عِشْرِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ زُوِّجَ سَبْعِينَ أَلْفَ زَوْجَةٍ مِنَ اَلْحُورِ اَلْعِينِ وَ مَنْ صَامَ أَحَداً وَ عِشْرِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ وَجَبَتْ لَهُ اَلْمَلاَئِكَةُ وَ مَسَحَتْهُ بِأَجْنِحَتِهَا وَ مَنْ صَامَ اِثْنَيْنِ وَ عِشْرِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ كُسِيَ سَبْعِينَ أَلْفَ حُلَّةٍ مِنْ سُندُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ وَ مَنْ صَامَ ثَلاَثَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ أُتِيَ بِدَابَّةٍ مِنْ نُورٍ عِنْدَ خُرُوجِهِ مِنْ قَبْرِهِ فَيَرْكَبُهَا طَيَّاراً إِلَى اَلْجَنَّةِ وَ مَنْ صَامَ أَرْبَعَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ شُفِّعَ فِي سَبْعِينَ أَلْفاً مِنْ أَهْلِ اَلتَّوْحِيدِ وَ مَنْ صَامَ خَمْسَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ أُعْطِيَ بَرَاءَةً مِنَ اَلنِّفَاقِ وَ مَنْ صَامَ سِتَّةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ كَتَبَ اَللَّهُ لَهُ جَوَازاً عَلَى اَلصِّرَاطِ وَ مَنْ صَامَ سَبْعَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ كَتَبَ اَللَّهُ لَهُ بَرَاءَةً مِنَ اَلنَّارِ وَ مَنْ صَامَ ثَمَانِيَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ تَهَلَّلَ وَجْهُهُ وَ مَنْ صَامَ تِسْعَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ نَالَ رِضْوَانَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اَلْأَكْبَرَ وَ مَنْ صَامَ ثَلاَثِينَ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ نَادَاهُ جَبْرَئِيلُ ع مِنْ قُدَّامِ اَلْعَرْشِ يَا هَذَا اِسْتَأْنِفِ اَلْعَمَلَ عَمَلاً جَدِيداً قَدْ غُفِرَ لَكَ مَا مَضَى وَ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذُنُوبِكَ وَ اَلْجَلِيلُ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ لَوْ كَانَ ذُنُوبُكَ عَدَدَ نُجُومِ اَلسَّمَاءِ وَ قَطْرِ اَلْأَمْطَارِ وَ وَرَقِ اَلْأَشْجَارِ وَ عَدَدَ اَلرَّمْلِ وَ اَلثَّرَى وَ أَيَّامِ اَلدُّنْيَا لَغَفَرْتُهَا لَكَ وَ ما ذلِكَ عَلَى اَللّهِ بِعَزِيزٍ عْدَ صِيَامِكَ شَهْرَ شَعْبَانَ قَالَ اِبْنُ عَبَّاسٍ هَذَا لِشَهْرِ شَعْبَانَ .
ابن عباس عامر گويد: پيامبر خدا صلي الله عليه و آله در حالي كه يارانش در باره فضيلت هاي ماه شعبان گفتگو مي كردند فرمود: ماهي بزرگمند است و آن ماه من است و حمل كنندگان عرش الهي، آن را بزرگ مي دارند و به حق و منزلت آن آگاهي دارند و آن ماهي است كه روزي مومنان در آن ماه براي ماه رمضان فزوني يابد و بهشت ها در آن ماه آراسته گردند و همانا از آن رو«شعبان»نام گرفت كه روزي مومنان در آن ماه فراخ گردد و آن ماه كردار است كه پاداش كردار هفتاد بار افزون شود و بدي مردم فرو ريخته شود و گناه آنان بخشوده گردد و نيكي پذيرفته آيد و خداوند تواناي شكوهمند، بر بندگانش ببالد و از عرش خويش بر روزه داران و عبادتگران بنگرد و پيش روي حمل كنندگان عرش بر بندگان ببالد؛پس علي بن ابي طالب عليه السلام به پا خاست و گفت: پدر و مادرم فداي شما باد اي پيامبر خدا اندكي از فضيلت ماه شعبان را براي ما بازگو تا شوق ما بر روزه داري و به پا داري عبادت فزوني يابد و در آن ماه براي خداوند شكوهمند شب زنده داري كنيم. پس پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: هر كه نخستين روز از ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند براي او هفتاد حسنه نويسد كه هر حسنه با عبادت يك سال برابر آيد؛هر كه دو روز از ماه شعبان را روزه بدارد، گناه هلاكت بار او فرو ريزد؛هر كه سه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد درجه از مرواريد و ياقوت براي او در بهشت بالا رود و فراز گيرد؛هر كه چهار روز از ماه شعبان را روزه بدارد، روزي اش فراخ گردد؛ هر كه پنج روز از ماه شعبان را روزه بدارد، بندگان بر او مهر ورزند و دوستدار او گردند، هر كه شش روز از ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند هفتاد گونه بلا را از او باز دارد، هر كه هفت روز از ماه شعبان را روزه بدارد، از ابليس و لشكريان و وسوسه ها و اشاره هايش سالم ماند؛ هر كه هشت روز از ماه شعبان را روزه بدارد، از سراي دنيا در نيايد تا آنگاه كه از حوض هاي قدس نوشد؛هر كه نه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، دو فرشته منكر و نكير هنگام بازپرسي از او با او مهربان باشند؛هر كه ده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند گورش را هفتاد ذراع در هفتاد ذراع فراخ سازد؛هر كه يازده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، يازده مناره تابان بر گورش نهاده شود؛هر كه دوازده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد هزار فرشته تا هنگامه دميده شدن در صور هر روز او را در گورش زيارت كنند؛هر كه سيزده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، فرشتگان آسمان هاي 09 - 1 هفتگانه براي او آمرزش جويند؛ هر كه چهارده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، بر چهارپايان و درندگان و حتي ماهي هاي درياها الهام شود كه براي او آمرزش جويند؛هر كه پانزده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، پروردگار بزرگمند ندا در دهد كه به بزرگي ام سوگند كه تو را با آتش دوزخ نسوزانم؛هر كه شانزده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد درياي آتش بر او خاموش شود؛هر كه هفده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، درهاي دوزخ از او به زنجير كشيده شود؛هر كه هيجده روز از ماه شعبان را روزه بدارد؛ همه درهاي بهشت بر روي او گشوده شود؛هر كه نوزده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد هزار كاخ از مرواريد و ياقوت در بهشت به او ارزاني شود؛هر كه بيست روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد هزار حور العين را به همسري او دهند؛هر كه بيست و يك روز از ماه شعبان را روزه بدارد، فرشتگان بر او خوشامد گويند و بال هاي خويش را بر او كشند و سايند؛هر كه بيست و دو روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد هزار جامه از«سندس»و«استبرق»بر او پوشانند؛هر كه بيست و سه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هنگام بر آمدن از گورش او را چهارپايي رخشان دهند و بر آن سوار شود و پروازكنان به سوي بهشت آيد؛هر كه بيست و چهار روز از ماه شعبان را روزه بدارد، شفاعت او در باره هفتاد هزار يكتاپرست پذيرفته آيد؛هر كه بيست و پنج روز از ماه شعبان را روزه بدارد، بيزاري از دورويي به او ارزاني شود؛ هر كه بيست و شش روز از ماه شعبان را روزه بدارد، گذرنامه عبور از پل صراط را براي او نويسد؛هر كه بيست و هفت روز از ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند امان نامه از آتش را براي او نويسد؛هر كه بيست و هشت روز از ماه شعبان را روزه بدارد، رخسارش تابناك گردد؛هر كه بيست و نه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، به خشنودي بزرگ خداي گرامي و شكوهمند دست يابد؛هر كه سي روز از ماه شعبان را روزه بدارد، جبرييل عليه السلام از پيشگاه عرش او را ندا دهد: اي مرد كرداري تازه را از سر گير كه بي گمان گناهان پيشين و پسين تو بخشيده شد و خداوند گرامي و بزرگ فرمايد: اگر گناهان تو به شماره ستارگان آسمان و قطره هاي باران ها و برگ هاي درختان و به تعداد شن و شبنم و روزهاي دنيا باشد، بي گمان تو را بخشيدم؛و پس از روزه داري شما در ماه شعبان، اين كار بر خدا گران نيست. ابن عباس گويد: اين پاداش از آن ماه شعبان است

https://hawzah.net/fa/Hadith/View/3202

فضیلت های سه گانه (2)

مجله پاسدار اسلام آذر 1378، شماره 216

 
 
 
قسمت دوم

درباره فضیلت این سه ماه (رجب شعبان رمضان) در ماه گذشته مطالبی به عرض رسید.

اینک در ادامه بحث گذشته روایاتی چند درباره فضیلت ماه شعبان و ماه مبارک رمضان تقدیم می داریم.

امام صادق (ع) فرمود:

«من صام ثلاثه ایام من شعبان وجبت له الجنه و کان رسول الله صلی الله علیه و آله شفیعه یوم القیامه » هر که سه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، بهشت برای او واجب گردد و رسول خدا درروز قیامت شفیعش خواهد بود.

در ماه شعبان امام زین العابدین علیه السلام اصحاب خود را جمع می کرد و می فرمود: «معاشر اصحابی اتدرون ای شهر هذا؟ هذا شهرشعبان و کان رسول الله(ص) یقول: شعبان شهری. الا فصوموا فیه محبه لنبیکم و تقربا الی ربکم، فوالذی نفس علی بن الحسین بیده، سمعت ابی الحسین یقول: سمعت امیرالمومنین(ع) یقول: من صام شعبان محبه لنبی الله و تقربا الی الله عزوجل، احبه الله عزوجل و قربه من کرامته یوم القیامه و اوجب له الجنه ».

یاران من! می دانید این چه ماهی است؟ این ماه شعبان است که رسول خدا(ص) می فرمود: شعبان ماه من است، پس در آن روزه بگیریدبه خاطر محبت و دوستی پیامبرتان و برای تقرب به پروردگارتان،به همان خدایی که جان علی بن الحسین در دست اوست از پدرم حسین بن علی(ع) شنیدم که امیرالمومنین علیه السلام می فرمود: هر که به خاطر محبت پیامبر و برای تقرب به خدای عزوجل ماه شعبان راروزه بدارد، خداوند او را دوست خواهد داشت و به کرامتش در روزرستاخیز نزدیک خواهد کرد و بهشت را بر او واجب خواهد گردانید.

رسول خدا(ص) در روایت مفصلی درباره این دو ماه می فرماید:

«شعبان شهری و رمضان شهر الله عزوجل فمن صام شهری کنت له شفیعا یوم القیامه و من صام شهر الله عزوجل آنس الله وحشته فی قبره و صل وحدته و خرج من قبره مبیضا وجهه آخذا الکتاب بیمینه و الخلد بیساره حتی یقف بین یدی ربه عزوجل فیقول: عبدی فیقول لبیک سیدی. فیقول عزوجل: صمت لی؟ فیقول: نعم یا سیدی فیقول تبارک و تعالی: خذوا بید عبدی حتی تاتوا به نبیی فاوتی به فاقول صمت شهری فیقول نعم فاقول له: انا اشفع لک الیوم قال فیقول الله عزوجل اما حقوقی فترکتها لعبدی و اما حقوق خلقی فمن عفا عنه فعلی عوضه حتی یرضی. قال النبی فآخذ بیده حتی انتهی به الی الصراط فاجده زحفا زلقا لایثبت علیه اقدام الخاطئین، فآخذ بیده فیقول لی صاحب الصراط: من هذا یا رسول الله؟ فاقول هذا فلان باسمه من امتی، کان قد صام فی الدنیاشهری ابتغاء شفاعتی و صام شهر ربه ابتغاء وعده، فیجوز الصراطبعفو الله عزوجل حتی ینتهی الی باب الجنه فاستفتح له فیقول رضوان ذلک الیوم امرنا ان نفتح الیوم لامتک.

قال ثم قال امیرالمومنین(ع):

صوموا شهر رسول الله(ص) یکون لکم شفیعا و صوموا شهر الله تشربوا من الرحیق المختوم و من وصلها بشهر رمضان کتب له صوم شهرین متتابعین ».

شعبان ماه من است و رمضان ماه خدای عزوجل. پس هر که ماه مراروزه بدارد، در روز قیامت شفیعش خواهم بود و هر که ماه خدا راروزه بدارد خداوند در قبرش وحشتش را از بین می برد و او رامانوس می سازد و تنهائیش را می زداید و هرگاه از قبرش خارج شودبا روی سفید و در حالی باشد که در دست راستش کتابش را گرفته وجاودانگی را در دست چپش و می آید تا در برابر خدای عزوجل قرارگیرد پس خداوند به او می فرماید: بنده ام! پاسخ می دهد: لبیک یامولای من! خداوند می فرماید: به خاطر من روزه گرفتی؟

عرض می کند: آری مولای من، پس خداوند تبارک و تعالی می فرماید::

(ای فرشتگانم) دست بنده ام را بگیرید و او را نزد پیامبرم بیاورید. پس او را به حضور رسول خدا می رسانند. پس من به اومی گویم: ماه مرا روزه گرفتی؟ (شاید مقصود جزئی از ماه شعبان باشد نه همه اش) می گوید: آری! پس من به او می گویم: من امروزشفاعتت می کنم.

سپس خدای عزوجل می فرماید: اما من از حقوق خودم به خاطر بنده ام گذشتم و اما حقوق دیگر بندگانم که بر گردن او هست، هر که ازاو بگذرد و عفوش کند، من آنقدر تعویضش می کنم تا راضی گردد.

رسول خدا(ص) فرمود:

پس من دست او رامی گیرم تااینکه او را به صراط می رسانم، پس آن راصاف ولغزنده می یابم که گامهای خطاکاران برآن ثابت نشود و بلغزد،پس من دست او را می گیرم، فرشته موکل به صراط می گوید: ای رسول خدا، این کیست؟ می گویم: این فلان است (اسمش را می آورم) او درماه من (شعبان) به خاطر دریافت شفاعتم، روزه گرفته و ماه خدا(رمضان) را به خاطر وعده الهی روزه گرفته، پس در بهشت را برای او می گشایم و رضوان (فرشته بهشت) می گوید که در آن روز به ماامر می شود که در بهشت را بر امتت بگشائیم.

سپس امیرالمومنین(ع) فرمود: ماه رسول خدا را روزه بدارید تادر روز رستاخیز شفیعتان باشد و ماه خدا را روزه بگیرید تا ازرحیق مختوم (شراب گوارای بهشتی) بیاشامید و هر که ماه شعبان را به ماه رمضان بپیوندد، برای او پاداش دو ماه پی در پی نوشته شود.

به هر حال این فرصت را باید غنیمت شمرد و گرچه تاکنون از این ماههای پر فضیلت استفاده نشده در این آخرین روزهای ماه شعبان،بسیار بهره باید برد و با دعا و قرآن و نیایش و مناجات شعبانیه روزها و شبها را گذراند و از هر لحظه و دقیقه ای برای توشه گیری روز رستاخیز استفاده شایان برد. ضمن اینکه باید خدای را بسیار شکر و سپاس گوئیم که ما را تا فرا رسیدن این ماههای مبارک زنده نگه داشته و صحت و سلامتی داده است، هرگز نباید این ساعتها و روز و شبهای باارزش به بطالت و بی کاری و سستی وکاهلی بگذرد. در طول سال جز چند روزی بیش نیست که از روزها وماههای دیگر امتیاز و خصوصیت بسزایی دارند، بویژه آخرین روزهای ماه شعبان و تمام روزها و شبهای ماه مبارک رمضان.

ابوالصلت هروی گوید: در آخرین جمعه از ماه شعبان خدمت امام هشتم علیه السلام مشرف شدم. حضرت فرمود:

ای اباالصلت! ماه شعبان بیشترش گذشت و اینک جمعه آخرش فرارسیده پس تلافی کن در این چند روز آخر، آنچه از تقصیرهایت دراین ماه گذشته است و روآور به آنچه برای تو سودمند است وبسیار دعا کن و از خدا طلب آمرزش گناهانت نما و قرآن را بسیارتلاوت کن و از گناهانت توبه کن تا چون ماه مبارک رمضان فرا رسدخود را برای خدا خالص و آماده گردانیده باشی و امانت کسی رادر گردن خود نگذار جز آنکه آن را ادا کنی و کینه مومنی را دردل قرار نده جز آنکه بیرونش کنی و تقوای الهی داشته باش و براو در پنهان و آشکار توکل کن زیرا هر که بر خدا توکل کند، خدااو را بس است و در بقیه این ماه بسیار خدا را بخوان. و اما درفضیلت ماه رمضان آنقدر روایت از معصومین(ع) رسیده است که کتاب ها برای نوشتن لازم است، همین بس که در این ماه خدا، درهای بهشت گشوده و درهای جهنم بسته می شود و پاداش کارهای خیر مضاعف و دو برابر می گردد; پس باید بسیار تلاش کرد که خدای نخواسته درهای جهنم بر رویمان باز نشود. ضمنا بدین مناسبت خطبه رسول اکرم در آخر ماه شعبان را حتما مطالعه کنید (این خطبه شریفه در بسیاری از کتاب ها و همچنین مفاتیح نقل شده است).

فرا رسیدن این ماه پر فضیلت را به عموم مسلمین بویژه ملت متهجد و خداجوی ایران اسلامی تبریک و تهنیت عرض می کنیم وامیدواریم خداوند توفیق عبادت بیشتر و قرائت قرآن و اعمال خیرو اطعام مومنین را به ما در این ماه مبارک عطا فرماید.

فرصت پرواز/مناسبت های مذهبی ماه شعبان

مجله خُلُق خرداد و تیر 1388 - شماره 11

 
 
 
بسمه تعالی

ماه رمضان نزدیک است. فقط یک ماه دیگر تا ضیافت بزرگ الهی فرصت داریم، چقدر خود را برای آن مهمانی بزرگ آماده کرده ایم؟ در ماه رجب چه توشه ای کسب کردیم و برای استفاده بهتر از ماه شعبان چه فکری داریم؟ مبادا شعبان هم بگذرد و ما بدون تحول روحی و با آلودگی به مهمانی خداوند وارد شویم. مبادا بر زنگارهای دل غلبه نکنیم و دیو درونمان را بیرون نرانیم که در این صورت جایی برای محبوبمان نخواهد ماند.

خلوت دل نیست جای صحبت اغیار

دیو چو بیرون رود فرشته درآید

ندا دهیم: «واسمع دعائی اذا دَعَوْتک؛ بشنو دعای مرا وقتی تو را می خوانم»1، ولی جوابی نشنویم. «لعلک لم تحب ان تسمع دعایی؛ شاید دوست نداری که صدایم را بشنوی»2.

باید فکری کرد. باید فرصت های طلایی شعبان را شناخت و استفاده کرد. شاید، هم بتوانیم از شاخه های «زقّوم» جدا شویم و به شاخه های «طوبا» درآویزیم3. شاید ما هم ملقب به مدال «نعم العبد» شویم و مهمان حقیقی و واقعی ماه مبارک رمضان گردیم.

مراقبت های ماه شعبان
مناجات شعبانیه
از مهم ترین مراقبت های این ماه برای سالک، مناجات معروف شعبانیه است. به فرموده میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، بعضی این ماه را به خاطر همین مناجات دوست دارند و هر لحظه اشتیاق آمدن آن ماه را می کشند4. مناجات شعبانیه مناجاتی است که همه ائمه: آن را می خواندند؛ مناجاتی است که به فرموده امام خمینی(ره) بهترین مناجات است5.

مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی در مورد این مناجات می نویسند: «به طور کلی این مناجات از مهم ترین اعمال این ماه برای سالک است، بلکه سزاست که بعضی از عبارات آن در تمام سال ترک نشود و در قنوت نمازها از این مناجات زیاد خوانده شود.

… به هر حال، این مناجات بزرگی است و یکی از ارمغان های آل محمد: می باشد که بزرگی آن را کسی که قلب سالم و گوش شنوایی داشته باشد، درک می کند و اهل غفلت از درک فواید و نورهای آن بی بهره اند».

این مناجات را در هر لحظه از این ماه می توان خواند، بلکه در غیر ماه شعبان هم هر وقت حال معنوی خوبی وجود داشت، خواندن آن مناسب است.

روزه های این ماه
از امام صادق(ع) حکایت شده که چون ماه شعبان می رسید، امام سجاد7 اصحاب خود را جمع می کردند و می فرمودند: می دانید این ماه چه ماهی است؟ این ماه شعبان است! در این ماه حضرت رسول6 می فرمودند: شعبان ماه من است. پس روزه بدارید در این ماه برای محبّت پیامبر6 خود و برای تقرّب به سوی پروردگار خود. به حق آن خدایی که جان علی بن حسین(ع) به دست قدرت اوست، سوگند یاد می کنم که از پدرم حسین بن علی(ع) شنیدم که فرمود: از پدرش امیر مؤمنان7 شنید: هر که شعبان را برای محبّت پیامبر خدا6 و تقرّب به سوی خدا روزه بگیرد، خدا او را دوست دارد و او را به کرامت خود نزدیک گرداند.

و در روایت دیگری آمده است که پیامبر6 هر وقت هلال شعبان را می دیدند، می فرمود به منادی که در مدینه ندا دهد: ای مردم، آگاه باشید که شعبان ماه من است. پس خدا رحمت کند کسی را که یاری کند مرا بر ماه من؛ یعنی روزه بدارد آن را.

مرحوم ملکی تبریزی می فرمایند: «از اعمال مهم در این ماه روزه است، به اندازه ای که مناسب با حال انسان باشد …. و گمان نمی کنم با یک- دو روز روزه گرفتن وارد این دعوت شود و از کسانی باشد که بتوان گفت به رسول خدا کمک کرده است». البته بعضی از روزهای این ماه برای روزه گرفتن فضیلت بیشتری دارد که برای آگاهی بیشتر، می توان به کتب ادعیه مانند مفاتیح الجنان مراجعه کرد.

برای این ماه اعمال مهم دیگری از قبیل «صلوات شعبانیه»، نمازهای شب این ماه، نماز روزهای پنجشنبه و اذکار استغفار و … نیز ذکر شده که برای آشنایی تفصیلی با آنها می توان به کتاب های اقبال، مفاتیح و المراقبات مراجعه کرد.

اعیاد ماه
سوم، چهارم و پنجم شعبان، به ترتیب روز ولادت حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، حضرت ابوالفضل7 و امام سجاد7 است. در این ایام مبارک سه نور از انوار مقدس الهی و سه وجود عرشی در فرش حاضر شدند تا زمینیان از نور وجودشان بهره برند، تا فرشیان عرشی شوند، تا رهجویان، راهبر و راهنما را بشناسند و به هدف عالی عبودیت و قرب برسند که جز آنان دیگر مدعیان، کورند و خود نیازمند چراغ راه اند و نتوانند عصاکش کوری دگر شوند.

مرحوم ملکی تبریزی در مورد روز سوم شعبان فرموده است: این روز به جهت تولد امام حسین(ع) در آن، روز بزرگی بوده و سالک باید به مقدار توانایی با روزه، زیارت و دعاهایی که در این روز وارد شده و سایر طاعت ها، شکر این روز را به جا آورد. سالک می تواند این روز را پناه خود قرار دهد و با آن نجات پیدا کند. و دو بال روح و عقل خود را به دست آورده تا بتواند با اهل معنا در آسمان های قرب و رضوان پرواز کند. باید توجه داشت که خوشحالی اهل بیت: در این روز همراه با اندوه و عزا بود و سالک نیز باید چنین باشد.

نیمه شعبان
از امام صادق(ع) روایت است که از امام محمد باقر7 از فضیلت شب نیمة شعبان سؤال شد. حضرت فرمودند: «آن شب بعد از شب قدر با فضیلت ترین شب هاست. در آن شب خداوند به بندگان فضل خود را عطا می فرماید و ایشان را با مَنّ و کرم خویش می آمرزد. پس در آن شب برای تقرّب جستن به سوی خدای تعالی سعی و کوشش کنید. به درستی که خدا به ذات مقدّس خود قسم یاد فرموده که سائلی را از درگاه خود دست خالی برنگرداند. تا زمانی که گناهی را سؤال نکند و این شب آن شبی است که حق تعالی قرار داده آن را برای ما در مقابل شب قدر که آن را برای پیغمبر6 قرار داده است. پس در دعا و ثنا بر خدای تعالی کوشش کنید».

شب نیمه شعبان از شب های بسیار مهم است که غفلت از آن حسرت فراوان به دنبال دارد و اعمال بسیار دارد که توجه به آنها برای سالک مهم و ضروری است و در کتب مفصل ذکر شده است.

روز نیمه شعبان روز تولّد منجی بشر، یگانه سکّان دار کشتی هدایت، حضرت حجت ابن الصادق(ع) است. روز ولادت قلب تپنده عالم وجود، ثمره ولایت و امامت و کشتی نجات امّت از ضلالت است و چه مولودی مبارک تر از مولود این روز. آن نور مقدسی که حضرت صادق(ع) در موردش فرمود: «لو أدرکتُهُ لَخَدَمْتُهُ ایّامَ حیوتی؛ اگر او را درک می کردم، تمام عمر خدمتش می کردم».

حضرت رضا(ع) با شنیدن نامش تمام قد می ایستاد و دست بر سر می گذاشت و او را احترام می کرد. شایسته و لازم است که برای کسب معرفت هر چه بیشتر این امام بزرگ، بکوشیم و از کوتاهی ها و قدرنشناسی هایمان اظهار شرم کنیم و با حضرتش عهد و پیمان بندیم که در بیعتی که بر گردن داریم، کوتاهی نکنیم، ان شاءالله.

در دهه آخر این ماه، سالک باید توجه داشته باشد که هر لحظه به ماه مبارک رمضان نزدیک می گردد و از درگاه احدیّت ملتمسانه بخواهد تا او را پاک وارد ماه مبارک رمضان بگرداند و این ذکر را مدام زیر لب بگوید: «اللّهم إن لم تکن غفرتَ لَنا فیما مضی مِن شعبان فاغفر لنا فیما بقی منه؛ بارخدایا! اگر در روزهایی که از شعبان گذشته، ما را نیامرزیده ای، پس در مدت باقی مانده، بیامرز».

گوهر فضیلت / اعمال و فضایل ماه شعبان

مجله گنجینه مهر 1383، شماره 43

 
 
 
 
 

روزهای مؤمنان
این ماهی است که در آن بهشت را بیارایند و روزهای مؤمنان را منشعب سازند و بیفزایند و از این جهت آن را شعبان خوانند.

امام صادق علیه السلام فرمود: هر که اولْ روز از شعبان روزه دارد بهشت واجب شود وی را البته، و هر که دو روز روزه دارد خدای تعالی هر روز و شبی دو بار بر او نگرد در سرای دنیا و دائم نظرش بدو بود در بهشت، و هر که سه روز روزه دارد چنان بود که خدای را در عرش و بهشتِ وی زیارت کند هر روزی.

ماهِ رسول خدا صلی الله علیه و آله
و پیغمبر صلی الله علیه و آله چون ماه نو از شعبان بدیدی در مدینه ندا فرمودی که: اهل یثرب! من رسول خدایم به شما، بدانید که شعبان ماه منست، خدای بر آن کس رحمت کناد که مرا بر ماه من یاری دهد به روز امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هرگز از من درنگذشت روزه شعبان از آن وقت باز که منادی رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدم از شعبان. از ابی الحسن علی بن موسی الرضا علیه السلام روایت است که: هر آن کس در این ماه تصدُّق بدهد اگرچه به نیم خرما باشد خدای تعالی بدن او را بر آتش دوزخ حرام گرداند.

دعای روز سوم شعبان
و روز پنجشنبه سوم شعبان مولود حسین بن علی علیه السلام بود، آن روز روزه دارد و این دعا بخواند:

اَللّهُمَّ إِنّی أَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْمُوْلُودِ فی هذا الْیَوْمِ الْمَوْعُودِ بِشَهادَتِهِ قَبْلَ اسْتِهْلالِهِ وَ وِلادَتِهِ بَکَتْ لَهُ السَّماءُ وَ مَنْ فیها وَ الأَرْضُ وَ مَنْ عَلَیْها و…

و امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس که هر روزی از ماه شعبان هفتاد بار بگوید: أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذی لا إلهَ إِلاّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ و أَتُوبُ إِلَیْهِ. خدای تعالی او را در افق مبین بنویسد، و آنْ شکلِ زمین هامون و نرم بود در پیش عرش و درو جوی هاست روان و بر کنار آن قدح ها به عدد ستارگان و هر روز در شعبان صد بار بر پیغمبر و آلش درود فرستد که آن فاضل ترین عمل ها است.

اعمال شب نیمه شعبان
و در شب نیمه شعبان زیارت حسین علیه السلام کردن فضل بسیار دارد. و در این شب غسل کند و چهار رکعت نماز کند در هر رکعتی پس از الحمد صد بار «قل هو الله أحد» بخواند چون فارغ شود بگوید: اللهُمَّ إنّی إلَیْکَ فَقِیرٌ و مِنْ عَذابِکَ خائِفٌ مُسْتَجیرٌ. اَللّهُمَّ لا تُبَدِّلُ اسْمی…

و روایتست از امام موسی کاظم علیه السلام از پدرش أبی عبدالله جعفربن محمد الصادق علیه السلام که در این شب چهار رکعت نماز کردن، در هر رکعتی دویست و پنجاه بار «قل هو الله أحد» بخواند و از امام رضا علیه السلام روایت است که در این شب نماز جعفر باید کرد و گفت: شنیدم از پدرم که دعا را در این شب اجابت بُوَد.

نماز در شب نیمه شعبان
و پیغمبر که جبرئیل علیه السلام گفت: هر که شب نیمه شعبان صد رکعت نماز کند و در هر رکعتی ده بار «قل هو الله» بخواند، نمیرد تا جای خود در بهشت ببیند و شراب بچشد یا ببینند از برای وی.

پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: جبرئیل علیه السلام بیامد و مرا گفت: ای محمد! بفرمای امت خود را تا در شب نیمه شعبان ده رکعت نماز کنند، در هر رکعتی پس از الحمدْ ده بار «قل هو الله» بخوانند و سجده کنند و در سجده بگویند: اَللّهُمَّ لَکَ سَجَدَ سَوادِی و خَیالی و بَیاضی یا عظیمَ کُلِّ عَظیمِ. اغْفِرْلِیَ الذَّنْبَ الْعَظیمُ فَإِنَّهُ لا یَغْفِرُهُ غَیْرُکَ.

هر که این نماز کند خدای تعالی هفتاد و دو هزار گناه از دیوان وی محو کند و هم چندان نیکویی بنویسد وی را و از پدر و مادرش هفتاد هزار سیّئه محو کند.

و امام باقر علیه السلام فرمود: شب نیمه شعبان فاضل ترین شب هاست پس از شب قدر و خدای تعالی سوگند خورده است که درو هیچ سائل را رد نکند چون معصیتی نخواهد؛ باید که اجتهاد کند در دعا و ثنا برای خدای و آن شبْ ما را که اهل بیت پیغمبریم در مقابله شب قدر است پیغمبر را.

و هر که درو صد بار «سُبْحانَ اللّهِ» بگوید و صد بار «الْحَمْدُلِلّهِ» و صد بار «لا إلهَ إِلاَّ اللّهُ» و صد بار «اَللّهُ اَکْبَرُ» خدای تعالی بیامرزد گناهان او را همه و هر حاجت که وی را بود آنچه خواهد و آنچه نخواهد همه را روا کند.