روزه فرمان الهی است
روزه فرمان الهی است.
جزء دوم سوره بقره آیه 183
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَيْکُمُ الصِّيامُ کَما کُتِبَ عَلَي الَّذينَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ
ترجمه فارسی
ای کسانی که ایمان آورده اید ، روزه بر شما نوشته و مقرر شده همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بودند مقرر شد ، شاید ( روحتان نیرومند شود و از هواهای نفسانی ) پرهیز کنید.
ترجمه انگلیسی
O you who have believed, decreed upon you is fasting as it was decreed upon those before you that you may become righteous -
تفسیر نور نوشته استاد محسن قرائتی
«183» يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! روزه بر شما مقرّر گرديد، همانگونه كه بر كسانى كه پيش از شما بودند مقرّر شده بود، باشد كه پرهيزگار شويد.
نکته ها
تقوا، به معناى خويشتن دارى از گناه است. بيشتر گناهان، از دو ريشه غضب و شهوت سرچشمه مى‌گيرند و روزه، جلوى تندى‌هاى اين دو غريزه را مى‌گيرد و لذا سبب كاهش فساد و افزايش تقواست. «1»
به نظر مفسّران و دانشمندان علوم قرآنى، آياتى كه با خطاب «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا»* شروع شده‌اند، در مدينه نازل شده و جزء آيات مدنى مى‌باشند. فرمان روزه نيز همچون دستور جهاد و پرداخت زكات در سال دوّم هجرى صادر گرديده است.
آثار و بركات روزه
تقوا و خداترسى، در ظاهر و باطن، مهم‌ترين اثر روزه است. روزه، يگانه عبادت مخفى است. نماز، حج، جهاد، زكات و خمس را مردم مى‌بينند، امّا روزه ديدنى نيست. روزه، اراده انسان را تقويت مى‌كند. كسى كه يك ماه نان وآب وهمسر خود را كنار گذاشت، مى‌تواند نسبت به مال وناموس ديگران خود را كنترل كند. روزه، باعث تقويت عاطفه است. كسى كه يك ماه مزه‌ى گرسنگى را چشيد، درد آشنا مى‌شود ورنج گرسنگان را احساس ودرك مى‌كند. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند: روزه، نصف صبر است. «2» روزه‌ى مردمان عادّى، همان خوددارى از نان و آب و همسر است، امّا در روزه خواص علاوه بر اجتناب از مفطرات، اجتناب از گناهان نيز لازم است، و روزه‌ى خاصّ‌الخاص علاوه بر اجتناب از مفطرات و
«1». كافى، ج 2، ص 18.
«2». تفسير المنار.
جلد 1 - صفحه 282
پرهيز از گناهان، خالى بودن دل از غير خداست. «1» روزه، انسان را شبيه فرشتگان مى‌كند، فرشتگانى كه از خوردن و آشاميدن و شهوت دورند. «2»
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند: هركس ماه رمضان را براى خدا روزه بدارد، تمام گناهانش بخشيده مى‌شود. «3» چنانكه در حديث قدسى نيز آمده است كه خداوند مى‌فرمايد: «الصوم لى و انا اجزى به» روزه براى من است و من آن را پاداش مى‌دهم. «4»
اهميّت روزه به قدرى است كه در روايات پاداش بسيارى از عبادات را همچون پاداش روزه دانسته‌اند. «5» هرچند كه روزه بر امّت‌هاى پيشين نيز واجب بوده، ولى روزه‌ى ماه رمضان، مخصوص انبيا بوده است و در امّت اسلامى، روزه رمضان بر همه واجب شده است. «6»
رسول‌خدا صلى الله عليه و آله كه فرمود: براى هر چيز زكاتى است و زكات بدنها، روزه است. «7»
پیام ها
1- خطابِ زيبا، گامى براى تأثير گذارى پيام است. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا»
در حديثى از تفسير مجمع‌البيان مى‌خوانيم: لذّت خطاب «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» سختى روزه را آسان مى‌كند. اگر والدين بخواهند كه فرزندشان به سخنانشان گوش دهند، بايد آنان را زيبا صدا زنند.
2- از شيوه‌هاى تبليغ آن است كه دستورات مشكل، آسان جلوه داده شود. اين آيه مى‌فرمايد: فرمان روزه مختص شما مسلمانان نيست، در امّت‌هاى پيشين نيز اين قانون بوده است. و عمل به دستورى كه براى همه امّت‌ها بوده، آسان‌تر از دستورى است كه تنها براى يك گروه باشد. «كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ»
3- قرآن، فلسفه بعضى احكام همچون روزه را بيان داشته است. زيرا اگر مردم نتيجه‌ى كارى را بدانند، در انجام آن نشاط بيشترى از خود نشان مى‌دهند.
«لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»
«1». تفسير روح‌البيان.
«2». صاحب جواهر، نقل از آيةاللَّه جوادى.
«3». تفسير مراغى.
«4». تفسير مراغى.
«5». كافى، ج 2، ص 100.
«6». تفسير نورالثقلين.
«7». بحار، ج 69، ص 380.
تفسير نور(10جلدى)، ج1، ص: 283
