نورفشان

ولادت حضرت امام سجاد علیه السلام

مجله اشارات شهریور 1384، شماره 76

 
 
 
آرامش مقدس
محمدکاظم بدرالدین

دشت های سرسبز عرفان، خوشامدگویِ اشراقِ پیشانی ات هستند و ما به همایشی از درختچه های تبسّم و امید و تغزّل دعوت شده ایم.

آمده ای و تنها با اندوخته ای از دعاهای تو به تماشای بقیه ای از جهانِ فرتوت می توان رفت، فاصله های پوچ را پر کرد، خویش را از دغدغه و تشویش خالی کرد. باید تبریک گفت: امّا تبریک همیشه درختانِ اندیشه چه حاصلی دارند، وقتی ایمانی از نو نیاورده باشند به برگ برگِ «صحیفه»ات؟

صحیفه تو شهد سجده هایت را در ذائقه تلخ ثانیه های دنیوی می ریزد.

کلمات برافراشته از صبح لبانت، صدمه هایِ پسینگاه غربت انسان را مرهم است. تمامیِ دلهره های برآمده از عصر تجمّل و دود را عبارات گرانقدرت به آرامشی ژرف و مقدس گره می زند.

گاهی که از فاجعه های مردافکن، نستوه و بی گلایه باز می گردی، تازه روزگار به دردهای حقیر خویش پی می برد؛ تازه در می یابد که برای از تو گفتن هر چقدر وقت بگذارد، کم است.

صدایی از استواریِ سکوتت محکم تر نیست، ای پیام سبز آتش زا.

این تنها صلابت در گفتار توست که دل سنگ و سنگدلان را نرم می کند. آمده ای تا در متن آوارگی خویش، به کج فهمان شام و هم آغوشانِ شب سامان بخشی که این بخشی از رسالت عظیم توست.

یا زین العباد علیه السلام ! کسی به استعداد ایمانت و توانایی پارسایی ات آگاه نیست که کافی است با لبخندی از روی اراده، کاخ شام ستم را در هم شکنی و با اشاره ای، قصر شب را فرو ریزی.

سفیهانِ نسنجیده در گفتار، تو را بیمار خوانده اند و حال آن که خودِ این بیمارْدلان، محتاج نیم نگاهی از تواند تا شفا یابند.

السلام علیک یا علی بن الحسین علیه السلام !

چهارمین اشراق
امیر مرزبان

مرا سلوک به حدی رسیده در جانم، که از تو گریزی نمی شود و نمی توانم به سرمنزل برسم؛ بی آنکه بارانیِ قنوت های روشن تو، راهنمای این همه تیرگی های تنم و شکستگی اندوهبار روحم باشد.

من خودم را گم کرده ام، خدایم را می جویم؛ کدام عبادت جاری در رگ هایم افسرده که این طور می خواهم از امام عبادت ها، شفاعت بگیرم؟

مهربان ترین یار سلام! می خواهم اگر لایق باشم، پشت سرت قامت به استقامت افراها بیاویزم. می دانم آقا! شانه های صبوری ام قدر شمشادها هم نیست؛ امّا چشم های تو معراج سلوکم می شود؛ اگر بگذاری پای بی کرانه های نمازت فقط وضو بگیرم و زل بزنم به همه نماز… . آقا! امروز میلاد توست؛ میلاد ششمین قافله معصوم، چهارمین اشراق امامت، اولین زینت نماز…

سجاده سجاد، پر می شود از بوی خلسه روزهایی دیگر… تو دم به دم بر آسمان دعا، ستاره می پاشی، ماه مهربان.

می گویم آقا! یادم می دهی «بسم اللّه» را چطور بگویم که شانه هایم از برکات حرف اولش بلرزند؟ یادم می دهی صحیفه کدام درخت طور عاشقی است؟

امروز میلاد ققنوس هاست در آتش عشق تو.

خاکستر کدام سوره خوانی سبزت بوده اند که این گونه به آسمان بال تازه می زنند؟

شنیده ام پیاده می رفتی به خانه عشق، از این سوی سرزمین وحی تا به دوست برسی!

آقا! این همه مرکب داریم و پاهایمان نمی کشد! نشان بده که تولاّ چگونه است؟ از توکل، کوله بار عنایتمان را پُر کن و با عشق آسمانی ات، ما را شفاعت!

می دانم تو آمده ای تا بفهمم خورشید چقدر کوچک است! آمده ای تا شهاب های ثاقب ذکر بر جان دیو و شیاطین بنشیند.

آمده ای که تقدیر ملکوتی دست هایت بر سر غریبه های غمگین بنشیند.

امام صبور گریه ها و رکوع ها، امام مهربان سجده ها و سلوک ها، سجاده ها دارند یاس می پاشند و گل محمدی؛ به برکت این که تقدیسشان خواهی کرد.

حالا که می آیی، بگو در عبای تو چندین هزار پروانه لانه دارند؟

بگو پرستوها از کدام اشاره سر انگشت تو به خورشید می روند؟

امروز می خواهم جواب همه سؤال های چشم هایم را از دست های تو بگیرم.

ای کرامت جاری در ثانیه های آغاز! می خواهم برای خودم قصه تولد مردی را بگویم که با دُعاهای او هزاران بُلبل شیدا متولد می شوند.

می خواهم از آغاز مردی بگویم که وارث هزاران زخم است؛ امّا شکر، آستانه دست هایش را می بوسد. می خواهم بروم یک گوشه دنج مسجد، صحیفه را باز کنم و به شکرانه چهارمین امام اشراق سجده کنم.

آینه عبادت
سید علی اصغر موسوی

گویی نماز، دلتنگ عبادت اوست و خاک، دلواپسِ سجده هایش!

گویی دعا منتظر ترنّم اوست و صحیفه، در انتظار تبسّم دست هایش!

گویی جهاد، آیینه ایمان اوست و واژه ها در انتظار جلوه خطبه هایش!

گویی شام غریبان، دلواپس ناله های عاشورایی اوست و «زینب علیهاالسلام »، دل نگران زخم دلش!

گویی عاشورا منتظر حضور اوست و کربلا منتظر ادامه نگاهش؛

نگاهی که نورانی دیدن و نورانی اندیشیدن را به نسل های خاموش بیاموزد!

سروش آسمانی، بشارتی را به «شهربانو» می دهد؛ بانویی که آسمان، مقابل عظمت نامش تواضع می کند و خورشید، به جمال معنوی اش رشک می برد.

بانویی که نام مبارکش همچون «صحیفه»، مقدس و همچون «کربلا» معطّر است.

بشارت می دهد طلوع نوری را که از مشرق عرفانی ولایت طلوع می کند و رنگین کمان هدایت خویش را ارزانی آسمان «ایران» می کند!

نوری که فصلی جدید از ایمان و اعتقاد در دل «پارسیان» پدید خواهد آورد تا شاهد ظهور عظمتی بی نظیر در تاریخ باشند؛ ظهور مشرقی ترین حکومت الهی.

مولای صحیفه های عاشقانه عبادت می آید تا آسمان به وجود فرزندان «نبوت» ببالد؛ به وجودی ببالد که عبادتش پیامبروار و حلمش علی وار است.

کرامتش حسنی علیه السلام و شهامتش حسینی علیه السلام است.

خطبه هایش، آیینه سخنان زهرا علیهاالسلام و کلمات آتشین بیانش، بت شکن است.

وقارش وقار خلیل علیه السلام و کلامش کلام کلیم علیه السلام است.

از انفاس قدسی اش، مسیحا علیه السلام در شگفت و از شکیبایی وجودش، ایوب علیه السلام درس آموز است.

حضورش، ترکیب بند حماسه کربلا و صحیفه کلامش، آیینه بشکوه عاشوراست.

درویش ترین امیر کشور دل که عارفانه ترین غزل ها از تبسّم نگاهش می تراود و عاشقانه ترین دوبیتی ها از ترنّم دعایش.

می آید تا آسمان را درس تابندگی بیاموزد.

می آید تا زمین را از آسیب جهالت حفظ کند.

می آید تا دل های مؤمن، بی نیایش نمانند.

می آید تا کربلا بهانه ای برای ادامه زندگی داشته باشد.

می آید تا شام به وسعت تیرگی خویشتن بنالد.

می آید از مشرقی ترین لحظات شیرینِ خلقت، تا فرصتی تازه برای شادمانی ما باشد.

مولا!

سیر عابدانِ حقیقت افروز!

ای چلچراغ ایمان در فصلی از احاطه جهل! حضورت مبارک و ظهورت روشنی بخش سایه زار زمین است.

حضورت مغتنم و سایه لطفت بر سرمان مستدام باد!

جاری نیایش
خدیجه پنجی

پرده های دقایق کنار می روند و «حقیقت محض» متولد می شود.

از باغ های فرا دست، بوی تازه ای می آید؛ بوی مطبوعی آسمانی.

نسیم از سوز عارفانه ای سرمست است. بهشتی در دامان «شهربانو» می شکوفد که تمام پروانه های دنیا را، به رهایی فرا می خواند از پیله تنهایی و رکود.

سلام، مهربانی ات همه گیر!

سلام، اندوه همیشگی ات در دل زمان جاری!

سلام، جاری نیایش در عمیق لحظات!

پلک می زنی، در زلالیِ یکدست و شهودی سیّال، در ذهن جهان ته نشین می شود.

پلک می زنی و بر حاشیه نگاهت، شکوفه ها می شکفند.

پلک می زنی و صدها یاکریم، از بلندای مهربانی ات، اوج می گیرند.

به محض ورودت، گل های شیپوری، مژده آمدنت را تا دوردست ها اعلام می کنند.

به محض ورودت، قلب غزل ها می تپد.

آمده ای تا در پنبه زار گوش جهان، فریاد کنی شعله شعله صحیفه ات را.

شانه هایت، استواری کوه های زلزله خیز را به تصویر می کشد و خطابه های سوزنده ات، گدازه های جاری آتشفشان های در حال فوران را.

امروز روز توست؛ روز نیایش مطلق در سکوت دقایق خفته تاریخ.

امروز روز توست؛ روز مهربانی ممتد در بارش یکریز کینه ها و نفرت ها.

امروز روز توست؛ روز فریاد مظلومیت در بی خیالی و بی قیدی اهالی.

آمده ای تا عاشورا بی مفسّر نماند.

ادامه اشک هایت، اندوه همیشگیِ نینواست.

ادامه اشک هایت، تصویر مظلومیت، هفتاد و دو پروانه است.

تو زیبایی پنج بهار هستی؛ وارث تمامیّت آل کسا!

هنوز مرثیه سی ساله ات، گدازنده تر است از هرم آفتاب ظهر تابستان. ای اقتدار کربلا در جریان لحظه ها! دیری است زمین چشم انتظار آهنگ عاشورایی قدم های توست. خوش آمدی!

میلاد تو، میلاد عشق است
حسین امیری

کسی غوغای دل مرا به چنگ و دف می زند.

نمازم رنگ موسیقی گرفته.

دو صد قیام آواز می خوانم؛ دو صد نیاز در سماع آمده و دو صد سجده در ترنم و غزل می نشینم.

سجده می کنم به درگاه خدایی که تو زیبا سجده اش کردی.

ای تاریخ کربلا! ای پهلوان شام و ای معنای علوی بودن!

تو پیغام حسین علیه السلام بودی و چه زیبا پاس داشتی آخرین نماز او را.

به راستی پناه جستن از خدا در برابر ستم و نادانی، بهترین فریاد مبارزه است؛ آن هنگام که نان و نادانی، مردم را در بند عافیت گرفتار می کنند و استبداد، بر غیرت دینی و انسانی مردم افسار می بندد.

سلام خدا بر حسین علیه السلام و بر تو علی بن الحسین و بر یاران تو و پدر شهیدت، ای فرزند نماز و ای پدر دعا.

روز میلاد تو، روز پیوند نماز و جهاد است و روز یگانگی دین و حکومت. تو زندگی را با رنگ دعا در کام بشر ریختی؛ آن گاه که جماعت مسلمانان یا از ترس ظلم و استبداد بنی امیه، راه زهد و گوشه گیری پیش گرفته بودند و با دنیا کاری نداشتند و یا در علاقه دنیا و غنائم جنگ غرق بودند و معنویت و عبادت را با زندگی بیگانه می دانستند.

میلاد تو میلاد راز و نیاز است.

میلاد تو معنای زندگی عاشقانه است.

میلاد تو میلاد عشق است.

ولادت حضرت امام سجاد علیه السلام

مجله اشارات شهریور 1385، شماره 88

 
 
 
 
راز ماندگارترین دعاها
عباس محمدی
تمام کلمات، به دنیا می آیند تا بی بهانه بر لب های تو جاری شوند. حتی این همه کلمه در مقابل لب های همیشه ستایش گر تو کم می آورند.

تو آمده ای تا امام ماندگارترین دعاهای جاودانگی باشی. آمده ای تا همیشه با دعاهای تو به خداوند نزدیک شویم.

انگار دعای همه پیامبران را از آدم تا خاتم صلی الله علیه و آله ، ذکر گفته ای و اشک ریخته ای! امروز آمده ای تا راز شگفت کلمات را به کائنات بیاموزی.

آمده ای تا رسول کلمات شگفتی باشی که همه نشانه های خداوندند؛ کلماتی که واژه به واژه، بوی صبر و عشق و مهربانی می دهند، کلماتی از جنس مهربانی خداوند در اولین روزهای آغاز آفرینش، کلماتی از جنس رستگاری، کلماتی که بوی خالصانه تو را می دهند. لب که می گشایی، کاینات، با تو به تسبیح می ایستند و کلمات، آغاز رسیدن می شوند. زیباترین راه رسیدن به خداوند را آموخته ای. می دانی که کلمات کلید رسیدن به ابدیتند. باغ های ازل در کلمات مهربان تو جریان دارند.

زیباتر از آوازهای بی بهانه داوود، کلماتی اند که برای حرف زدن با خداوند استفاده می کنی. زیباتر از پرواز، قطره های اشک تواند که بر گونه های مقدست جریان می گیرند.

تو آمده ای تا بوسه های ما، پیشانی گرامی تو را برای آرام گرفتن داشته باشد.

«هزار جان گرامی فدای هر قدمت».

خاک امروز لبریز خوشبختی است؛ چرا که قدم های تو بی دریغ بر پیشانی خاک فرود خواهد آمد، چون بارانی که مهربانی اش را از هیچ کس دریغ نمی کند.

آمدی چون نسیم. آمدی؛ چون بادهایی که مهربانی نرمشان را از تن جوانه های آرام، دریغ نمی کنند.

آمدی تا خواب آرام درختان، تا ابدیت جریان بگیرد و روزها همیشه در روشنایی جریان بگیرند و آفتاب، پشت ابرها پنهان نماند و راه توبه، با دعاهای گرامی تو برای همیشه باز بماند.

نجوای عاشقانه
حورا طوسی
فرزند حسین علیه السلام ، وارث سرمایه آسمانی پدر، میراث نامیرای کربلا، چشم می گشاید.

نواده علی علیه السلام ، زاده پاکی ها، زایر خاطرات سرخ نینوا، شاهد شهامت و شیدایی، چشم می گشاید.

سرچشمه زهد و تقوا، منبع اخلاص و ایمان، مرجع حکمت و معرفت، چشم می گشاید.

قافله سالار کاروان زخم های عاشورایی، پیام آور نهضت نینوا می آید؛ او که خاک از سجده گاه بندگی خالصانه اش، شکوفه باران می شود و چشمه های معرفت از محراب عبادتش می جوشد.

او که نخل قامتش به نماز و نیایش بارور می شود و استوانه های وجودش از ایستادن های طولانی در آستانه حضرت دوست و اقامه مکرر برای نماز و مناجات، خسته و لرزان نمی شود.

او که نجوای نیایش های عاشقانه اش، دایرة المعارف عرفان و آگاهی است و صحیفه سجادیه را برای همیشه تاریخ ذخیره ساخته است.

او که از درخشش نگاهش، هزار فانوس، هدیه زمینیان می شود و از بهار کلامش، دروازه های بهشت، بر اهل خاک گشوده می شود.

او که آبی نیایش را در دریایی بی کرانه جانش به بشریت هدیه داده و از خنکای نسیم روضه رضوان زهد و تقوایش، دل ها را طراوت بخشید. مسافر عاشورایی، شاهد شهادت و شاعر شعر نینوا، چشم می گشاید تا چشم دنیا را به دروازه های نامکشوف گذشت و ایثار، نیایش و ایمان و اخلاص بگشاید، تا با صحیفه های معرفتش، الفبای سعادت را برای نوآموزان بندگی حضرت حق، هجی کند، تا دریچه نادیدنی های دیدنی و ناشنیدنی های شنیدنی را به ذهن بسته بشر بگشاید و تا از کوچه های سرخ حضورش، اعجاز شهامت و شهادت در مسیر الهی را به همه نشان دهد.

تبسم بر لبان عبادت
محمدکاظم بدرالدین
به این حقیقت پدید آمده در پهنه گیتی گوش فرا ده؛ به این فصل پرشکوفه و لبخند. سلامی آفتابی داشته باش به این موسم «ارتباط با خدا». نگاه کن! تبسم ملیحی بر لبان عبادت نقش بسته است. زیباترین مناجات ها در دیار «صحیفه سجادیه» ماندگار می شوند. صحیفه سجادیه، سرزمین نور و خوشبختی است که همیشه مهیای ورود سالکان دلسوخته است. نگاه کن، چگونه سجاده ها روی سنگفرش اشتیاق، نیایش های بکر را می سرایند! امروز، آکنده است از تپش های پردوام وصال.

امروز، سرشار است از عطشناکی واژه ها.

بوی ابدی ترین قصیده ها می آید. اوقات شریف، رنگ سبز نماز به خود گرفته اند و در قنوت های اشک ریز، صدای سوزناکی از «ربنا» می درخشد. زین العابدین، پلک وا کرده است.

تولد، طلوع یک صبح تازه
ابراهیم قبله آرباطان
تو را می جویم از قله های رفیع نیایش،

تو را می جویم از هوای مطبوع مدینه، از زلالی طلوع یک صبح تازه.

متولد می شوم از حس تازه سرودن.

پلک می زنی و کربلا در ذهن جهان تکثیر می شود. پلک می زنی و سفارت عشق، بر شانه هایت سنگینی می کند.

پلک می زنی و اخبارگوی تاریخ سرخی می شوی که تا الی الابد این خط سرخ ادامه دارد.

به دف و چنگ عرشیان پلک می گشایی تا ادامه کارنامه برهوت کربلا باشی.

از خطبه هایت آتشفشان جاری می شود و از دعاهایت، زلالی یک رود به دنیا می آید.

تو می آیی و ذایقه واژه ها، از عطر دعا آکنده می شود.

تو می آیی و بر صبح لبانت، معنویت عارفانه نقش می بندد.

تو می آیی و روح ناآرام سجاده ها را به آرامشی خواستنی می سپاری.

می آیی و شولای باران بر دوش، باب الحوائج می شوی. دست بالا می بری و برای درخت های بهشت، باران تلاوت می کنی.

صحیفه سینه را می گشایی و صحیفه سجادیه ای می نویسی که زبور آل محمد می شود.

میلاد امام سجاد علیه السلام

مجله اشارات مهر 1382، شماره 53

 
 
تاجر عطر و سجّاده
سیدعبدالحمید کریمی
چشمانِ منتظر «جهانشاه»، دخت «هرمز»، در امتداد نگاه درخشانِ فرزند نازنینش «علی بن الحسین علیه السلام » درخشید و این سبحه صد دانه یاقوت فرخنده دل حسین علیه السلام ، در طلوع ناز خویش، نماز کرد و سجده کرد و «سیدالساجدین» شد؛ چه، سجده گری کوشاتر از او در باغ خلسه نتابید.

و «زین العابدین» شد؛

چه، بر تارک بندگان چشمه قدیم، زلال می درخشید که شبی در محراب عبادت به تهجّد ایستاده، نماز می کرد؛ آن گاه شیطان پلید، صورت ماری عظیم به خود گرفت تا آن حضرت را از نمازش غافل کند؛

اما هیهات که این تاجر عطر و سجاده، به تدلیس آن خبیث، مغبون گردد!

در این پدیده، شنیده شد صدای هاتفی که او را چنین خواند:

انت زین العابدین، انت زین العابدین، انت زین العابدین.

سجاده نشین محراب دل
هاجر امانی ماچیانی
تو را باید از آب سراغ گرفت که مهر مادرت بود و مُهر لب هایت.

بعد از آن حادثه عظیم که بر جان جهان فرود آمد، هرگاه کبوتر نگاهت در حوالی آب به پرواز می آمد، چشم هایت، بهاری می شد و دامن دامن شکوفه بر خاک می افشاند و جان تشنه ات، خود را در چشمه سار دیدگانت به دست آب می سپرد و کام دلت، در بارش جانت سیراب می شد و شرم آب، که تا ابد هم خانه قاتلان حسین علیه السلام خواهدبود.

تو را باید از سرخی بُهت نگاه آفتاب سراغ گرفت.

بعد از آن اتفاق بزرگ، از سرسبزی سایبان پرهیز می کردی و شرم خورشید که از بی شرمی نامردمان، به خود می پیچید و در سایه اندوه فرو می رفت. تو را باید از خاک سراغ گرفت که محمل عروج سجده های خاکی و بوسه گاه لحظه های افلاکی ات بود.

تو را باید از گوش دیوار و از چشم در سراغ گرفت که چشم بر آفتاب جمالت و گوش بر آوای کمالت سپرده بودند و مشام جانشان را با تلاوت آیاتت، با طراوت می ساختند.

تو را باید از صبر سراغ گرفت تا سفره دل باز کند و از بردباری ات بر آن مصیبت عظمی، سخن بگوید و از سکوت بی شرمانه مردم بی حیا، ناله سر دهد.

تو را باید از صحیفه ات سراغ گرفت که چاه صبر تو و منشور زندگی آدمیان، دفتر ایمان، کتاب عشق و آزادگی و عروة الوثقای دین و دنیای نیازمندان است.

ای سجاده نشین محراب دل!

زلال خود را در چشمه سار اندیشه ات می جوییم و از حبل المتین دعایت، به آسمان دل صعود می کنیم و از خاک تا به افلاک اوج می گیریم.

ما را در این راه بی نهایت یاری گر باش!

تو را

باید از آب جست

و شرمی که در چشم ریگ است و سنگ

و اشکی

که ازچشم خورشید جاری شود.

و از بُهت سرخ نگاه زمین

که از سبزی سایه

دوری کنی.

تو را باید از گوش دیوار جست

که خود را در آیات قرآن

طراوت دهد

تو را باید از صبر جویا شد

که تا بردباریت

قرائت کند.

چشم های شرقی ات بی بلا بود!
نزهت بادی
پیش از آن که تو بیایی، ما دروازه های کشور دلمان را به حرمت نام فاطمه علیهاالسلام به روی لشکریان اسلام، گشوده بودیم و به جای آن که برق شمشیرها، نگاهمان را وادار به تسلیم کند،د ل به عطر محمدی صلی الله علیه و آله وسلم سپرده بودیم و آذرخش توحید، قلبمان را زیر و رو کرده بود.

پیش از آن که تو بیایی، ما به بهانه سلمان فارسی، با رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم احساس قرابت و خویشاوندی می کردیم و خود را به خاندان وحی منتسب می دانستیم؛ اما تو که آمدی، زنجیره اتصال ما به قبیله بنی هاشم، رسمیت یافت!

دیگر کسی نمی توانست ادعای خویشاوندی ما با پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله وسلم را انکار کند؛ که تو با آن چشم های شرقی و نجابت ایرانی ات، گواه صادقی بر مدّعای ما بودی.

تا قبل از آن که شهربانو علیهاالسلام از سرزمین ما برود، شاهزاده خانم یکتای دربار سلطنتی خاک فارس بود؛ اما وقتی تاج همسری سید جوانان اهل بهشت ـ حسین بن علی علیه السلام ـ که ایرانیان، نادیده، عشقش را در دل می پرواندند، بر سر دختر شاه ایرانی نهاده شد، افتخار شهربانو دیگر به خاطر تعلق او به سلطنت ایرانیان نبود، بلکه از آن رو مایه فخر و مباهات و غرور فارسیان شد که امیرالمؤمنین علیه السلام او را به عنوان عروس خانه خویش پذیرفت و با قرائت خطبه عقد، گویی تمام مرزها را در هم نوردید و همسایگی مارا از دو کشور، به همخانگی دودل کشانید.

اما تا تو نیامده بودی، چیزی از لطف عشق، در سفره دلمان کم بود و شادی مان ناقص می نمود! وقتی شهربانو علیهاالسلام تو را به دنیا آورد، انگار امامی از دروازه های شرق متولد شد و جاده فارس و عرب، به یک نقطه ختم گردید؛ نقطه ای نورانی و زیبا به اسم علی بن حسین علیه السلام .

ولادتت بیش از همه شیعیان، ایران را شادمان کرد که دخترشان، فرزندی از نسل حیدر علیه السلام را به دنیا ارزانی کرد! از این رو، تا همیشه خدا، از بانوی عالمیان ـ فاطمه زهرا علیهاالسلام ـ سپاسگزاریم که دختر ما را به کنیزی خویش پذیرفت و با چنین منّتی، بر خویشاوندی ما با اهالی نور، امضای قبولی زد!

امام سجاد (متن ادبی - شعر - داستان)

مجله اشارات بهار سال 1393 شماره 154

 
 
متن ادبی
اقتدا به پیشانی تو…

سودابه مهیجی

اگر می توانستم همچون تو، پنهان ترین گریه هایم را اندرز جاودانه انسان کنم، دلم بلورِ باران می شد و آوازم رشک فرشتگان.. .. با صدای دعاهای تو، گمگشتگان، راه خانه حقیقت را پیدا می کنند و خفتگانِ مهجور به بیداری وصل می رسند. صدایت را سینه سُرخان و چکاوکان تاریخ بر دل نگاشته اند تا سر از قهرمانی عشق درآورند. گل های بنفشه از صدای تو روییدن گرفته اند و شبنم های اشکبار با لحن تو تن به آفتاب سپرده و عروج کرده اند. صدایت پیران را به جوانی ایمان و جوانان را به یقین رهسپار می کند.

آهسته بگویی یا بلند فرقی نمی کند. قلب تو، بازتاب سخن های بی ریا و سربلند است که بی دریغ در باد می پیچد و خواب را در گوش گران غفلت می شکند. زمین اگرچه در اشغال زمستان سکوت و مرگ باشد، نفس های تو کافی است تا بهاری شود برای رستاخیز دلاوران زندگی. مویه لازم نیست؛ حتی مرثیه ای در کار نیست. تو فقط مناجاتی بخوان به درگاه نور تا تمام سنگین دلان نعره های توبه برآورند و انبوه از بغض و انابه شوند. نیایش تو، تمام خاک را در محاصره اقرار عشق گرفته است. عبادات تو محکمه سنجش انسان است. عیار شرافت و طهارت، قانون دعاهای توست؛ کتاب هدایتی که ردّ پای سجده و سجاده و وصایای جاودانگی تو را در واژه هایش ذخیره کرده.

می خواهم از اقتدا به پیشانی سجده گزار تو به اسرار سرفرازی برسم، که اگر به شیوه جبین خاکسارت سر بر خاک تعبد بگذارم، سربلندی دلاورانه روزگار را خواهم داشت. می خواهم تمام جهان را از پشت زلال صدای تو ببینم، از شیشه های پنجره ای که نواهای نیایش تواند. تو به من بگو دریا را، کوه را، خلقت توحیدی را. .. تو بگو آسمان ها، افلاک، کروبیان، آدمی، بگو کائنات را چگونه معنا کنم در دلم که یکراست تسلیمِ تأیید شوم؟ تو بگو یغما کردنِ اندوه زمینی را در کدام کوچه آسمان می شود آموخت؟ با صدایت می خواهم قفل های اشک را باز کنم. .. دلم را قطره قطره به بهشت برسانم.

شعر
شور مناجات

سودابه مهیجی

شب ها که مثل ماه عالم تاب تنهایی

پشت نگاه پنجره آرام می آیی

صدها ستاره چشم می دوزند و بی خواب اند

تا رو به سوسوهای شان سجاده بگشایی

هر واژه ای از سجده هایت مثل پروانه

پر می گشاید سوی آفاق شکیبایی

شور مناجات تو را آمین به لب دارند

افلاکیان مؤمنِ عرش اهورایی

ای حنجر داوودی و ای نوحه چون نوح!

ای خوش تر از تکلیم موسایی و عیسایی!

روزی دعاهای تو این دنیای وحشت را

آرام خواهد کرد و لبریز دل آرایی…

داستان
پسرعمو

زینب علیزاده لوشابی

داشتیم کم کم آمده خواب می شدیم که دیدم علی بن الحسین دارد آماده می شود از خانه بیرون برود. یعنی این موقع شب کجا می خواست برود؟ کمی که فکر کردم، حدس زدم قصد دارد کجا برود. یادم افتاد امشب شب جمعه است. مقداری پول برمی دارد و کمی هم آرد. من هم آماده می شوم و می گویم: من هم با شما می آیم.

صورت هامان را می پوشانیم و از خانه خارج می شویم. کوچه ها خلوت است و تاریکی همه جا را پرکرده. هنوز شب به نیمه نرسیده، ولی مردم به خانه هاشان رفته اند. صدای زوزه سگ ها از دور و نزدیک به گوش می رسد. ماه بالای سرمان می درخشد و راه مان را روشن می کند.

جلو در خانه رنگ و رو رفته ای می رسیم. امام دوروبرش را نگاه می کند و بعد درمی زند. پسرعموی امام در را باز می کند و با دیدن ما لبخند بر صورت لاغر و نحیفش می نشیند. امام با او دست می دهد و بعد پول ها را توی دستش می گذارد. من هم کیسه آردی را که برداشته بودیم، به او می دهم.

او می گوید: امشب کمی دیرتر آمدید. خیلی وقت است منتظر شما هستم.

بعد از امام تشکر می کند و می گوید: ای مرد نیکوکار! خدا به تو خیر دهد! تو که یک غریبه هستی، به ما کمک می کنی، ولی پسرعمویم علی بن حسین با اینکه ادعای امامت می کند و حال و روز ما را می داند، باز خبری از حال ما نمی گیرد. خدا به او خیر ندهد!

نمی دانم در برابر یاوه های این مرد چه بگویم. رنگم عوض می شود و دندان هایم را از خشم روی هم می فشارم. امام که متوجه حالم می شود، دستم را آرام فشار می دهد؛ مبادا چیزی بگویم.

مرد باز از امام تشکر می کند و بعد در را می بندد.

همان گونه که توی کوچه های تاریک قدم می زنیم، به این فکر می کنم که چرا امام به این مرد خودخواه و قدرنشناس کمک می کند.

■

سر قبر نشسته ام و اشک هایم بی اختیار می چکد و صورتم را خیس می کند. با اینکه دو هفته از شهادت امام گذشته، ولی هنوز باورم نمی شود او دیگر کنارمان نیست. نمی توانم نبودنش را باور کنم. ماه امشب کامل است و نورش را مستقیم روی قبر امام و روی سر من می پاشد. گویی تمام نورش را یک جا روی قبر امام انداخته؛ زیرا فقط قبر امام است که بین قبرهای دیگر این قدر روشن است و می درخشد.

توی عالم خودم هستم که کسی را کنارم احساس می کنم. نگاهش می کنم. قیافه اش خیلی آشناست. ذهنم می رود به آخرین شب جمعه ای که با امام به در خانه این مرد رفتیم و کمکش کردیم.

مرد خودش را روی قبر می اندازد و های های زار می زند. وقتی کمی آرام تر می شود، از بین حرف های نصفه نیمه اش می شنوم که خطاب به امام می گوید: مرا ببخش پسرعمو! من چه می دانستم کسی که همیشه به من و خانواده ام کمک می کند، تو هستی. … من احمق فکر می کردم تو ما را به حال خودمان رها کردی و به فکر زندگی خودت هستی. … مرا ببخش!. .. چقدر دیر متوجه شدم. …

مرد آن قدر در حال و هوای خودش است که اصلاً توجهی به من ندارد. بلند می شوم. بهتر است تنهایش بگذارم تا کمی با امام درد دل کند و بار گناهش را سبک تر سازد.

منبع:
محمود ناصری، داستان های بحارالانوار، ج9، ص118.

مدیریت زبان از نگاه امام چهارم(ع)

مجله فرهنگ كوثر اردیبهشت 1379، شماره 38

 
 
 
«و اما حق اللسان فاکرامه عن الخناء و تعویده علی الخیر وحمله علی الادب و اجمامه الا لموضع الحاجه و اعفائه عن الفضول. الشنعه القلیله الفائده التی لایومن ضررها مع قله عائدتها.

و یعد شاهد العقل و الدلیل علیه و تزین العاقل بعقله و حسن سیرته فی لسانه و لا قوه الا بالله العلی العظیم.»

اما حق زبان این است که آن را با سخن یاوه نگفتن گرامی بداری.(و نیز)به نیکی عادت دهی. به ادب و نزاکت واداری. جز درمورد نیاز جلویش را بگیری. از زیاده گویی های زننده، بیهوده وکم فایده که نفعی ناچیز دارند و مفسده انگیز و زیان آورند. دورش سازی.

زبان شاهد و دلیل عقل است. آراستگی و زیبائی عاقل را باید درعقلش جستجو کرد; و حسن منش عاقل را باید از زبان و کلامش فهمید; و هیچ نیرویی نیست مگر از خدای علی و عظیم.

خداوند زبان را برای بیان معانی، مقاصد و اغراض درونی وپنهانی به انسان داده است.

وقتی آفریدگار حکیم مقرر داشت انسان در این جهان پر از نیاززندگی کند، اسباب و ابزار رفع نیاز را نیز در اختیارش گذاشت. یکی از چیزهایی که انسان در این جهان بدان نیاز دارد، وسیله ی تفهیم مقاصد درونی به دیگران یعنی زبان است.

ارزش هر نعمت به شکل و نوع و شیوه استفاده از آن نعمت وموهبت وابسته است. اگر نعمت و موهبتی طبق اصول و ضابطه های معقول و به اصطلاح کماهو حقه مورد استفاده قرار گیرد، قیمت و اهمیت آن فزونتر وموقعیت آن بهتر خواهد بود.

زمینهای کشاورزی و زراعی فراوان و آبهای وحشی و بدون کنترل وقتی ارزشمند و دارای اهمیت است. که بتوانیم مطابق ضابطه ها وروشهای معقول آنها را به ثمر دهی برسانیم. اگر چنین نباشد، آن همه زمین و آب برای ما دارای اهمیت وارزش نخواهد بود.

دست انسان را که یکی از موهبتهای خدا است. ملاحظه کنید; اهمیت آن تنها در بودنش نیست. اهمیت آن بسته به این است که ببینیم چگونه باید از آن استفاده کنیم، در چه چیز و در کجا آن را به کار اندازیم و آن را ابزار کدام کار قرار دهیم؟

در سخن جامع، اهمیت دست تنها در بودنش نیست; دست با اهمیت،دست عمل کننده و شاغل است و اهمیت ست شاغل هم به نوع و کیفیت کاری که انجام می دهد، بستگی دارد. اگر دست به کار بهتر ونافعتر و پربهاتر پردازد، اهمیت و ارزش بیش تر دارد.

چیستی کار زبان و کیفیت مطلوب در کار زبان
امام چهارم، حضرت امام زین العابدین(ع)، در رساله حقوقی اش درباره شیوه استفاده درست، منطقی و مشروع از زبان می فرماید:

1- با زبان خود سخن ناهنجار و یاوه نگویید; دور کردن زبان از سخن یاوه، احترام کردن به زبان و ارزشمند شمردن آن است.

2- زبان را به نیکی و خیر عادت دهید.

از کلمه عادت دادن، استفاده می شود که:

الف- باید همواره مراقب زبان باشیم تا با استمرار و مراقبت،«سخن خوب گفتن » عادت زبان شود.

ب- انسان در طبیعت خود در مورد زبانش موجودی بی بند و باراست و به طبیعت خود، جلو فساد و خلاف زبانش را نمی گیرد، پس بایدانسان در مورد زبان خود به اعمال روش بپردازد. و آن را در جهت خیر و نیکی کانالیزه کند. البته این امر امکان پذیر نیست مگر به وسیله اندیشیدن در عواقب سوء آزادگذاشتن زبان و عادت دادن آن به خیر و نیکی; به عبارت روشن تر، اصلاح زبان کاری تخصصی است وبرنامه و طرح و دستور می خواهد نه یک کار طبیعی که به طورخودکار انجام شود.

تجربه ثابت کرده که نفوذ عادت در انسان، مانند تقلید و تعصب،از نفوذ عمل و قانون و مذهب و علم بیشتر است. بر این اساس،باید از نفوذ عادت در راه جلوگیری از ناهنجار گویی زبان استفاده کرد.

ادعای ما به آسانی قابل اثبات است:

بسیاری، در روزنامه یا مجله، درباره زیانهای بهداشتی تماسهای آلوده جنسی، سیگار، مواد مخدر، مشروبات الکلی، ربا، قمار واحتکار مطالعه می کنند; ولی بعد از مطالعه بلافاصله سیگاری آتش می زنند یا به مواد مخدر و … روی می آورند.

می دانید چرا به ندای عقل، دانش، روزنامه و مجله گوش نمی دهند؟ سببش قدرت عادت است. آگاهی آنان در باره آن امور زیانبار به اندازه ای نیست که در مقابل یک عادت عمیق و ریشه دار مقاومت کند.

تاثیر و نفوذ عادت خوب هم همین طور است; یعنی اگر به چندین دلیل، خوبی گفتار را به اثبات برسانی، همه دلایل شما نمی تواندکسی را که به گفتار نیک عادت کرده، از سخن زیبا گفتن باز دارد.

بر این اساس، امام چهارم(ع)عادت دادن زبان به سخن خوب گفتن را یکی از حقوق زبان و یکی از وظایف انسانی ما در برابر نعمت زبان معرفی می فرماید.

3- حق سوم زبان این است که آن را به ادب واداری. مراد(ادب لفظی که به جنبه های ادبی سخن گفتن مربوط می شود. نیست، بلکه منظور مراعات ادب معنوی است; یعنی همراه بودن مضمون کلام با ادب و احترام; برای مثال اگر بستانکار به بدهکار بگوید: «اگر امکان دارید; لطفا سند بدهی خود را از ما بگیرید.» دراینجا طلبکار جمله ای به کار گرفته که مضمونی مودبانه واحترام آمیز دارد; یعنی جمله بار ادب معنوی دارد، نه بار ادب لفظی.

اگر در مقام مطالبه، به جای جمله اول، بگوید: «چرا چنین مردمی هستید؟، چرا در دادن طلب ما مسامحه می کنید؟، چرا به موقع نیامدی؟ شما قابل ترحم نیستید.» نه از ادب لفظی پیروی کرده ونه از ادب معنوی و مضمونی.

و اگر در همان مورد بگوید: «سند بدهی خود را که همواره مانند سایه مرگ شما را دنبال می کند و مثل عقاب بر پیکر نحیف شما پنجه انداخته و مثل سرطان در اعماق جان و جسم شما ریشه دوانیده است. از ما بگیرید و آرامش فکری را به روح خودتان بازگردانید.» از ادب لفظی و معنوی هر دو پیروی کرده است.

از کلمه وادار کردن استنباط می شود که زبان از یک طغیان وسرکشی ویژه اطاعت می کند، طبع فرمانبری ندارد و عبد الشیطان است; پس باید او را به عبودیت وادار کرد.

اغلب قدرتمندان و زورمداران جهان زبانهای جلف و بی مهابا ودریده ای دارند و زبانهایشان هم مثل خودشان بی شرم و حیااست.

4- حق چهارم زبان این است که جلوی آن را، جز در جایی که نفع مادی و معنوی دارد و گفتن مورد نیاز است، بگیری.

پس سخن گفتن وقتی منطقی و قابل توجیه است که متضمن نفع مادی،معنوی یا هر دو باشد.

5- حق پنجم زبان این است که آن را از زیاده گوییهای زننده وبیهوده که نفعی ناچیز دارند و مفسده انگیز و زیان آورند. دورسازی; یعنی آنجا که سخن گفتن متضمن ده درصد نفع و نود درصدزیان است، باید زبان را از سخن بازداری. در حدیث آمده است:

وقتی می خواهید صبح زود از خانه بیرون بیایید، تمامی اعضا وجوارح شما با التماس و خواهش زیاد زبان شما را مورد خطاب قرارداده، می گویند:

ای زبان! ما(اعضا و جوارح)از شما می خواهیم و انتظار داریم وقتی که با مردم حرف می زنید مواظب حرفهایتان باشید و فحش،ناروا و دروغ نگویید; زیرا خطر اینها دامنگیر ما اعضا و جوارح خواهد شد; پس التماس ما را بپذیر.